‘Onderzoek naar voeding is een mijnenveld. Van huis uit ben ik moleculair bioloog; in dat vakgebied zijn moleculen er gewoon wel of niet. Voedingswetenschap is een ander verhaal, waarin het moeilijk is om keiharde conclusies te trekken. Tijdens het schrijven van mijn boek heb ik echter wel degelijk dingen gevonden waarvan het aannemelijk is dat ze een positief effect hebben op je denkvermogen.
Om te beginnen lijken bepaalde voedingsstoffen het risico op cognitieve achteruitgang en dementie te verkleinen. Foliumzuur bijvoorbeeld, veel aanwezig in groene bladgroente en volkorenproducten. Bij grote bevolkingsonderzoeken zie je daarnaast dat mensen met dementie minder hoge concentraties omega-3 vetzuren in hun bloed hebben. Die zitten met name in vette vis. Bij proefdieren zie je dat diezelfde vetzuren een beschermend effect op het zenuwstelsel hebben, en gunstig zijn voor het herstel van zenuwcellen. Dat is ook niet zo gek, want de wanden van zenuwcellen zijn van vetzuren gemaakt. Die bouwstoffen hebben je hersens dus hard nodig.
Bij hevige, langdurige stress trekken de uitlopers van je zenuwcellen zich terug. Ik heb zelf last gehad van een flinke burn-out, en was op zoek naar dingen waarmee ik mijn haperende geheugen en mijn slechte concentratie weer op orde kon krijgen. Door mijn zoektocht ben ik beter gaan opletten op wat ik eet. Vette vis, dus, een of twee keer per week. Ik eet zelf geen vlees en ik dronk geen melk, maar vitamine B12 zit alleen in dierlijk eiwit en dat is ook belangrijk voor een goede hersenfunctie.
Ritalin
Bovendien, een ritalin-onderzoeker die ik interviewde, vertelde dat hij erop lette dat er genoeg voorlopers van serotonine en dopamine in zijn voeding zitten (zie het interview met mede-spreker Laura Steenbergen, red.). Ook die halen we uit eiwitten, zowel uit dierlijke als plantaardige, zoals sojabonen en peulvruchten. Ik zorg nu dat ik daarvan toch elke dag genoeg binnenkrijg, net als genoeg groente en fruit. Die hele combinatie vind je terug in het Mediterrane eetpatroon, en daarvan is duidelijk dat het je cognitieve vermogens ondersteunt. Gezonder eten is een van de dingen die hebben bijgedragen aan mijn herstel.
‘Maar ook als je gewoon goed wilt kunnen studeren voor je tentamens, zijn er dingen die je kunt doen. Ritalin zou ik niet aanraden, overigens. Het werkt lang niet bij iedereen. Mij gaf ‘t het gevoel dat ik enorm goed bezig was, maar toen ik de dag erna mijn werk bekeek, bleek het heel slordig te zijn. Wat wel werkt: koffie, of andere bronnen van caffeïne. Dat heeft echt een concentratieverhogend effect. Suiker ligt recent nogal onder vuur, maar glucose is wel de enige brandstof van je brein. Er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat mensen die een suikerdrankje drinken beter woordjes leren, al kun je die suikers beter uit fruit of gedroogd fruit halen.
‘De laatste jaren lijkt het wel een trend om helemaal vegan te gaan, of om volledig koolhydraatvrij te gaan eten. Voor de opname van aminozuren in je hersenen is suiker nodig, dus dat gaat lastiger als je helemaal geen koolhydraten eet. En eet je vegan, zorg dan dat je genoeg eiwitten binnenkrijgt en gebruik een vitamine B12 supplement. Lukraak dingen schrappen zonder goede vervanging is geen goed idee.’
24 november 9:00
Stadsgehoorzaal Leiden