Idioot

‘Het concept van Wikipedia is eigenlijk idioot, want het gaat uit van de kracht van de massa. Maar dat is tegelijkertijd ook de idiotie van de massa. De grootste schreeuwers krijgen gelijk, niet degene met de meeste kennis. Desondanks werkt het toch, dat is heel apart. Wikipedia staat al twintig jaar consequent in de top tien meest gebruikte websites ter wereld.

‘Ik vind mezelf niet echt een Wikipediaan. Ik hobby wel wat en ik gebruik het ook voor het werk. Dat doe ik al vrij lang, al meer dan achttien jaar.

‘Het idee dat je samen met de andere mensen iets doet is heel leuk. Ik doe veel ’s nachts, want overdag heb ik niet zoveel tijd. Als ik om kwart over twee iets schrijf, heeft iemand anders er om tien voor half drie twee tikfouten uitgehaald.’

Eerste artikel

‘Het eerste artikel waaraan ik heb bijgedragen, was van een Nederlandse dichter, Pé Hawinkels. Ik had een lijstje van zijn dichtbundels, vertalingen en zijn werk voor Herman Brood toegevoegd. Ik ben een bibliothecaris, dus ik hou van feitjes en van namen en rugnummers.’

Tienduizend foto’s

‘Ik gebruik Wikipedia ook om Afrikaans erfgoed te promoten. Er kwam een keer een Amsterdamse hoogleraar met een verzameling dia’s mijn kamer binnen, die waren van haar vader geweest die in de jaren dertig in Sierra Leone had gezeten. We hebben die foto’s gedigitaliseerd en op Wikimedia gezet. Daar werden ze heel populair. Dus dacht ik: hé, dat is een leuk trucje.

‘Zo hebben we ook de foto’s van de viroloog Roel Coutinho, die als jonge dokter in de jaren ‘70 bij de rebellenbeweging van Guinee-Bissau zat, gedigitaliseerd. Er staan mensen op die later beroemd zijn geworden zoals de eerste president van Guinee-Bissau. Ik heb twee student-assistenten aan het werk gezet om er beschrijvingen in het Engels en Portugees bij te zetten, zodat mensen in Guinee-Bissau er ook wat aan hebben.

'In totaal hebben we met het Afrika-Studiecentrum over de jaren zo’n tienduizend foto’s geüpload. Dat kost geld, tijd en moeite. Ik doe het ook alleen onder voorwaarde dat de foto’s onder een open licentie worden gedeeld. Het voelt dan alsof we iets teruggeven, want iedereen kan het zo gebruiken. Het doet me vooral veel plezier als ik zie dat de foto’s in Wikipedia in Afrikaanse talen worden gebruikt. Als ik kijk waar die foto’s belanden, vind je de vreemdste dingen. Een van die foto’s uit Guinee-Bissau staat nu bij het lemma Impfpistole in de Duitstalige Wikipedia.’

Nobelprijs

‘Het klinkt wat gek uit mijn mond, maar Wikipedia moet je als onderzoeker of student niet als bron gebruiken. Je moet kijken waar Wikipedia die bewering vandaan heeft.‘Ik heb studenten in een college wel eens een artikel op Wikipedia laten schrijven in plaats van een essay. Bij eentje gebeurde iets grappigs: zij had het artikel over Ellen Johnson Sirleaf uitgebreid van zes regels naar een A4’tje en het van bronnen voorzien. Twee weken later kreeg Johnson Sirleaf de Nobelprijs voor de Vrede en was dat artikel het best bekeken lemma op de Nederlandstalige Wikipedia. Er zijn weinig onderzoekers die vijfduizend lezers in een week krijgen.’

To-do-lijstje

‘Er staan behoorlijk veel dingen over het oude Egypte op Wikipedia die niet heel accuraat zijn. De Engelse Wikipedia is op dit gebied beter geïnformeerd dan de Nederlandse. Ik krijg dan de neiging om dat allemaal aan te passen, maar ik heb me ook al heel vlot gerealiseerd dat dat een levenstaak is die ik niet op mij ga nemen.

‘Ik heb wel een to-do-lijstje voor mezelf, dat houd ik bij in een app of op mijn user page. Soms kom ik via-via een interessant persoon tegen die nog geen lemma heeft op de Nederlandse Wikipedia. En dat zet ik dan op een lijstje.

Sterke vrouwen

‘Er zijn nog heel veel dingen die ontbreken op Wikipedia. Ik schrijf niet eens heel veel over het oude Egypte, meer over mensen die het Nabije Oosten bestudeerden, en als het even kan vrouwen. Van alle biografieën op Wikipedia gaat maar 19 procent over vrouwen. Als feminist vind ik dat natuurlijk een ramp, dus toen ben ik na gaan denken wat ik zelf kan bijdragen. Daar besteed ik denk ik tegenwoordig de meeste tijd aan.

‘De archeologen die in de negentiende eeuw in de Levant hebben opgegraven zijn natuurlijk allemaal mannen, maar als je wat beter kijkt, zie je dat achter iedere bekende man een sterke vrouw staat. Ook bij deze archeologen. De bekende Britse archeoloog William Flinders Petrie was bijvoorbeeld getrouwd met Hilda Petrie, die twee waren echt een team. Hij had de leiding over het archeologisch werk, zij leidde het huishouden. Maar dat hield ook in: eten voor de arbeiders, en het uitbetalen van de lonen. En zo heb je nog meer van dat soort duo’s.

Meer bijdragen

‘Ik heb het idee dat er weinig mensen zijn aan de universiteit die zich heel erg met Wikipedia bezighouden, het zijn vooral een paar individuen. Maar ik zou het wel leuk vinden als docenten het gebruik wat meer zouden aanmoedigen onder studenten. Als die toch bezig zijn met onderzoek en de boeken open hebben liggen, kunnen ze ook meteen een voetnoot toevoegen aan een lemma. En dan meteen in het Engels of andere talen.

‘Er zit bij universiteiten een heleboel potentieel. Ik zie vaak artikelen waarvan ik denk dat iemand met een beetje vakkennis er heel eenvoudig een beter stuk van kan maken. Het is een goede manier om je vakgebied bekend te maken bij leken. Andersom weet ik niet of je zou moeten aansporen dat mensen het meer gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek. Ik denk dat de universiteit meer zou moeten bijdragen aan Wikipedia dan het gebruiken.

Rommelen

 ‘Als je Wikipedia wil editen moet je gewoon beginnen en je niet laten afschrikken. De handigste tip is een vergelijkbaar artikel zoeken, dat kopiëren en aanpassen naar wat je zelf wil. En ook als je het niet perfect krijgt, is er na jou nog een leger aan editors dat het lemma kan vervolmaken.

‘In het begin zet je gewoon wat tekst neer, en dan krijg je op een gegeven moment een melding dat iemand anders wat heeft veranderd aan je artikel. Eerst denk je: “Wat? Is er aan mijn artikel gerommeld?” Maar dan blijkt diegene een categorie te hebben toegevoegd, en dat is toch wel handig. De volgende keer voeg je zelf de categorie toe.’

Soggen

‘Soms heb je gewoon tijd over of heb je wat afleiding nodig. Dan ga je even schrijven en heb je een uurtje later een mooi lemma.

‘Het is een vorm van soggen waarbij je voelt dat je productief bent. In plaats van op je telefoon te scrollen, ben je bezig de algemene kennis van de mensheid te verbeteren. Het wisselt heel erg: soms ga ik ervoor zitten en ben ik drie uur bezig. Andere weken veel minder. Soms zit ik er ook gewoon tien uur aan.

Gebeurtenissenop 17 juli

‘Als je wil beginnen met Wikipedia, kun je het beste iets bewerken waar je veel van weet. Zoek een pagina waarvan je ziet dat er iets niet klopt, of waar iets ontbreekt wat je toe kan voegen.

‘In 2015, de zomer voordat ik ging studeren, zag ik dat mijn verjaardag ook de dag is waarop Joseph Luns overleed. En dat stond nog niet op de pagina “Gebeurtenissen op 17 juli”, dus dat heb ik toegevoegd. Dat was het eerste lemma dat ik heb bewerkt.’

Obsessie

‘Ik heb een lichte obsessie met het schrijven van biografieën over juristen. Omdat ik zoveel biografieën van hoogleraren heb, weet ik onderhand wie bij wie is gepromoveerd, en bij wie die dan weer is gepromoveerd. Daaruit is weer een klein project voortgekomen dat ik met hoogleraar rechten Bastiaan Rijpkema heb opgezet, over de academische nazaten van de Leidse professor Eduard Meijers. Als je dat uitzoekt, blijkt dat vandaag twee van de drie hoogleraren op deze gang van hem afstammen.

‘Wikipedia is heel erg mannelijk. Het grootste deel van de onderwerpen en de gebruikers is man. En dat zie je ook heel erg terug in wat ik schrijf: juristen die al een tijd dood zijn, voornamelijk mannen. In het kader van Internationale Vrouwendag heb ik twee pagina’s over vrouwen geschreven. Ik moet dat misschien vaker doen.’

Vrolijk opruimen

‘Ik denk niet dat Wikipedia editen verplicht moet zijn voor academici. Het kan wel een leuk onderdeel van je werk zijn. Academici hebben vaak wel de kennis, maar we zijn ook heel erg getraind om die in een bepaalde vorm te gieten, een proefschrift of een artikel. Wikipedia moet voor iedereen begrijpelijk zijn, dus het kan een manier zijn om een toegankelijkere schrijfstijl aan te leren.

‘Probeer niet jezelf te promoten. Je moet voor de lol soms eens door de nieuwe pagina’s scrollen op Wikipedia. Dat lees je dingen als: “Een superleuk bedrijf in Noord-Brabant”. Ik weet wel dat er een hoogleraar rechten is die zijn eigen pagina bewerkt. Hij is er ook heel open over. Als je de bewerkingsgeschiedenis van zijn pagina bekijkt, zie je een gebruiker met zijn naam die allemaal dingen toevoegt die niet per se op Wikipedia thuishoren.

‘Op een gegeven moment heeft iemand uit chagrijn zijn pagina genomineerd voor verwijdering. Toen is hij een tijdje opgehouden. Maar na een poos was er een andere gebruiker die dezelfde soort dingen ging toevoegen. Uiteindelijk bleek dat een student-assistent te zijn. Ik heb dat weer vrolijk zitten opruimen. Volgens mij heeft die hoogleraar nog niet door dat ik degene ben die dat doet.’