Volgens u is seksverslaving een omstreden begrip. Waarom?

‘Binnen de hulpverlening en zelfs binnen de seksuologie is het een soort splijtzwam. We vinden het blijkbaar moeilijk als er een probleem zou zijn met het zelfbeheersingsaspect van seks, juist in onze West-Europese maatschappij. We leven vanuit een soort bevrijdingsideologie. Sommige hulpverleners vinden het begrip seksverslaving een echo vanuit de christelijke moraal dat porno en seks slecht zouden zijn, en wijzen het daarom af. Ik vind niet dat seks slecht is – dat zal je misschien niet verbazen, aangezien ik seksuoloog ben. Maar seksverslaving bestaat wel.’

Wanneer is het dan een probleem?

‘Als iemand het zelf als probleem ervaart, en ondanks de negatieve gevolgen niet kan stoppen, of als de omgeving of een partner ziet dat het een probleem wordt. Maar aan de andere kant kan pornokijkgedrag ten onrechte worden gedramatiseerd. Stel: een man en een vrouw hebben heel lang geen seks. De man wordt onzeker, kan geen erectie meer krijgen, en gaat veel porno kijken om te zien of dat nog wel genoeg prikkels geeft. Dan vindt de vrouw hem misschien een bedrieger: waarom lukt het wel met porno, maar niet met mij? Terwijl het probleem dan eerder aan de onzekerheid van de man en de relatie ligt, en niet per se een seksverslaving hoeft te zijn.’

En wat is dan ‘teveel’ seks?

‘Het probleem is dat daar geen wereldwijde maat voor is, dus een algemene definitie is moeilijk. Je kunt niet simpelweg zeggen: als je zes weken lang elke dag seks hebt, heb je een probleem. Dat zou in Nederland misschien werken, maar in Zuid-Amerika lachen ze je dan uit. Er zijn hele grote culturele verschillen. Het belangrijkste is het compulsieve element van een seksverslaving: wel willen, maar niet kunnen stoppen.’

Zijn er veel mensen seksverslaafd?

‘Een epidemie zou ik het niet willen noemen, maar het wordt geschat op zo’n vijf procent van de mensen. De risico’s zijn er dus zeker wel. Het is niet dat mensen tegenwoordig oversekst zijn of zoiets, maar met eindeloos veel filmpjes op internet is het makkelijker dan ooit, en algoritmes zorgen ervoor dat ze blijven kijken. Porno kijken is een soort ontspanning of verdoving. Het is een hele sterke prikkel waardoor je andere dingen vergeet, al werkt het maar even.’

U heeft het steeds over porno kijken. Zijn er nog andere vormen van seksverslaving?

‘Dwangmatig op zoek gaan naar losse sekscontacten kan ook een probleem zijn. Bijvoorbeeld als je als vrijgezel graag een relatie wil, maar dat niet lukt, en dan genoegen neemt met losse contacten. Dan heb je vaak ook niet snel door wanneer het dwangmatig wordt, want elk contact biedt weer een beetje hoop.’

Wat kunnen mensen zelf doen als ze een verslaving vermoeden?

‘Als het een gewoonte is geworden om een paar keer per week, of misschien wel elke dag, na je werk porno te kijken bijvoorbeeld, probeer dat dan minder vaak te doen. Of korter, dat is ook al goed. Kijk of dat lukt. Probeer ook zinvolle activiteiten te plannen. Lukt dat allemaal niet, dan is het verstandig om toch hulp in te schakelen.’

Erik van Beek, Sex Addiction. Faculteit Sociale Wetenschappen SA31, dinsdag 11 december, 19.30u