Een groot gedeelte van het onderzoeksgeld in Nederland wordt verdeeld via de zogeheten tweede geldstroom. Dat zijn potten met geld waar je wat van kan krijgen als je een aanvraag doet en die wordt goedgekeurd. Een zo’n pot is NWO, dat vorig jaar 873 miljoen euro te verdelen had.
.
Dat bedrag is, als het aan wetenschappers ligt, veel te weinig. Van de beursaanvragen die NWO binnenkrijgt, wordt slechts een klein gedeelte, soms zelfs minder dan tien procent, toegekend. Dat is zonde, want het schrijven en beoordelen van die voorstellen is kostbaar. De Volkskrant hield in 2015 een enquête onder wetenschappers die suggereerde dat die tien tot dertig procent van hun tijd kwijt waren aan tweedegeldstroomwerk. Dit moest slimmer, vonden wetenschappers, vond de politiek, en vond vooral ook NWO zelf.
.
En dus kwam NWO vorig jaar met extra randvoorwaarden. Voor één van hun beurzen, de zogeheten Vidi, gold voortaan een ‘inbeddingsgarantie’. De aanvrager moest een verklaring hebben van een universiteit: als jij het geld krijgt, geeft de uni jou niet alleen een plek om dat geld op te maken (die verklaring moest je altijd al hebben), maar daarna ook nog een vaste aanstelling of een zogeheten tenure track-positie. Dat laatste is een tijdelijk contract dat uitzicht op een aanstelling als hoogleraar behelst.
.
Dat vraagt wat van een instelling, en het resultaat was dan ook dat het aantal Vidi-aanvragen dit jaar bijna een kwart lager lag. De kans om er eentje te krijgen wordt daarmee dus ook hoger. Het nadeel is dat onderzoekers nu afhankelijker zijn van de instellingen, en dat wetenschappers die al een vaste aanstelling hebben – bijvoorbeeld omdat ze eerder al een beurs van NWO binnen wisten te harken – zo een voordeel hebben. De Jonge Akademie, een koepel voor onderzoekers van onder de 45 jaar, verklaarde tegenover het Hoger Onderwijs Persbureau dat ze meerdere klachten had gekregen van wetenschappers die geen aanvraag mochten indienen. NWO gaat deze Vidi-aanvraagronde nog evalueren, en maakt de resultaten daarvan volgend jaar bekend. BB