Over het algemeen zijn ambassadeurs niet zo vaak in het nieuws. En zo ja, dan is het vaak slecht nieuws: een schandaal, een diplomatieke ruzie, oorlog. Of een enorme blunder, zoals bij Pete Hoekstra, de Amerikaanse ambassadeur in Nederland. Hij verklaarde in een speech dat Nederland ‘no-go zones’ heeft, en dat politici are being burned. Geconfronteerd door Nieuwsuur noemde hij zijn eigen uitspraken vervolgens ‘fake news’.
Al met al niet zo’n beste start voor de door Trump persoonlijk uitgekozen Hoekstra, die in Groningen werd geboren en opgroeide in Holland, Michigan, nadat zijn ouders daarheen emigreerden. Maandagavond stond hij in Den Haag voor een zaal met 500 studenten, en nog 200 die meekeken via de livestream.
‘Een paar dagen na de verkiezingen werd ik gevraagd: “Wat wil je doen?” Ik zei: “Ambassadeur in Nederland worden.” En zij zeiden: “Wil je niet liever in Washington werken?” Mijn antwoord: “Nee, ik wil ambassadeur in Nederland worden.” En na het zien van de eerste twintig maanden allemaal in Washington is gebeurd: guess what, ik heb de juiste keuze gemaakt. Het is goed om drieduizend mijl verderop te zitten.’
Tijdens de lezing, georganiseerd door politicologie-studievereniging SPIL, ging Hoekstra niet echt in op zijn eerdere mediastormpje. Op een vraag uit het publiek over hoe hij diplomatie beoefent, zegt hij: ‘Clearly praten we met de pers. Met gemengde resultaten. Maar dat is oké. Dat gebeurt in Amerika ook. Zo leren we.’
En verder: ‘Op deze manier engagen’ – hij gebaart naar de zaal – ‘is een van de meest effectieve manieren om diplomatie te bedrijven. Ik bereik vanavond meer mensen dan ik op een andere manier zou doen. Jullie bepalen de boodschap, en de toon, net zoals de media dat doen na een interview. Maar somehow vertrouw ik jullie meer dan de media.’
Bij een vraag over het immigratiebeleid van de VS, wil hij het ook omdraaien. Eerder die week is namelijk een rapport verschenen over het immigratiebeleid in Curaçao. Hoewel hij het niet expliciet vermeldt, doelt hij vermoedelijk op een rapport van Amnesty International, over de behandeling van vluchtelingen uit Venezuela. ‘Een aantal dingen waar Nederlanders Amerika bruut voor hebben bekritiseerd, gescheiden families en dat soort dingen, daarover heeft een mensenrechtenorganisatie Nederland ook bekritiseerd. De oplossing is niet dat de Europeanen en Nederlanders hun tijd besteden aan het bekritiseren van de VS en het immigratiebeleid. You are having the same thing here!’
Halverwege de lezing, nadat er bijna alleen mannelijke studenten aan het woord zijn gekomen, roept iemand uit het publiek de moderator die de microfoon laat rondgaan tot de orde: ‘Pick a girl next time!’ De vragen erna komen daarom van vrouwen. Een studente uit Iran, een van de zeven landen die Trump uit Amerika wilde weren, vraagt: ‘Zou u dat ook voor Nederland aanraden? Denkt u dat het een goed idee is om mensen zoals ik buiten Nederland te houden?’
Haar vraag wordt begroet met luid applaus en gejuich. Daarna antwoordt Hoekstra: ‘Nee. We hebben een proces dat mensen in het land toelaat. We controleren voor veiligheidsoverwegingen. En als de Nederlanders criteria instellen die zij nodig vinden om het land veilig te houden, please, geef de VS dezelfde ruimte. Maar over individuen… ik kijk uit naar de dag dat al onze grenzen veiliger zijn, en we goede protocollen hebben om mensen snel door te laten. Want de veiligheidsdreiging is al een stuk verminderd.’
En hoe zit het dan met de NSA, en de grootschalige schending van privacy door de Amerikaanse overheid die Edward Snowden aan het licht bracht? Hoekstra: ‘Als we informatie zouden krijgen, was het protocol: als het van een Amerikaan komt, mag je het niet gebruiken. Maar als je lid bent van Al-Qaida, of van ISIS, en je bent niet in de VS, dan vinden we niet dat je privacyrechten hebt. Dan doen we alles om je te vinden en te stoppen.’