Niet iedereen is een eenentwintigjarige, taalwetenschap studerende, Haagse, feministische veganist. Dat wist ik al een tijdje, maar in 2018 probeer ik ook wat te doen met die kennis.
Natuurlijk denk ik dat mijn visies op de wereld de juiste zijn. Maar één van mijn voornemens voor 2018 was dat ik ook wel eens wil luisteren naar andere visies. En zodoende probeerde ik buiten mijn vertrouwde filterbubbel te treden. De deur klemde nogal, het was even onwennig om buiten te zijn, maar inmiddels heb ik allemaal mensen toegelaten in mijn heilige timeline die mijn mening niet delen.
Een analogie die vaak wordt gemaakt om te beargumenteren dat laatste niet te doen, luidt als volgt: ‘Als iemand in je woonkamer aan het poepen is, stuur je die persoon toch ook weg?’ Zeker waar. En dit is allerminst een uitnodiging om op het Flanorpad in onze fusie je behoeften te doen. Maar zo iemand die in je timeline komt kakken, houdt je wel scherp. Een timeline die louter je eigen mening volledig conformeert, is comfortabel en kan zeker leerzaam zijn, maar het maakt je ook lui.
Buiten, in dat vreemde gebied, viel mij iets op. Steeds als ik een discussie startte met iemand, leek het een wedstrijd wie er zo puntig mogelijk kon formuleren binnen 240 tekens. Er wordt langs elkaar heen gepraat, want de discussie winnen is belangrijker dan een constructief online gesprek houden.
Niet zo vreemd, taalwetenschapper George Lakoff omschreef in ‘Metaphors we live by’ (1980) hoe we het concept van de discussie kaderen in termen van een strijd. Je wint of verliest een discussie, je valt een standpunt aan of dat van jou wordt aangevallen, je verdedigt je eigen standpunt, enzovoort.
Zo’n kader is prettig, want het is een manier om iets wat vrij ontastbaar is, te beschrijven in woorden van iets dat dat wel is. Maar het strijdframe is niet vrij van gebreken. Door het gebruik van dit kader, is het onderliggende doel van een discussie hetzelfde als het onderliggende doel van een strijd: deze winnen. Het winnen versus verliezen sluit coöperatie volledig uit. Dat is jammer, want op deze manier is het doel nooit om er gezamenlijk beter en wijzer uit te komen. En dat is nou net zo nuttig aan die excursies buiten de grenzen van de filterbubbel.
Zet daarom bij de volgende discussie je zelftrots even aan de kant. Luister naar de argumenten die de andere partij gebruikt en probeer ze niet meteen aan te vallen, maar te begrijpen. Als dat je totaal niet bevalt, weet je voor de volgende discussie in ieder geval welke tegenargumenten je moet gebruiken om je tegenstander verbaal neer te steken.
Femke Blommaert is student taalwetenschap