In 2015 onderzocht RTL Nieuws declaraties van universiteiten. In Utrecht bleken die zo hoog, dat toenmalig onderwijsminister Bussemaker de Onderwijsinspectie erop zette. Conclusie: de UU had in sommige gevallen ‘ondoelmatig en onvoldoende sober’ gedeclareerd. Voorbeelden: 13,5 duizend euro voor mobiel internet en twaalfduizend voor taxikosten voor een bestuurder met een leaseauto.
Bussemaker drong bij de bestuurders aan op hun ‘moreel kompas.’ De wetgeving wilde ze nog niet aanpassen, dat noemde ze een ‘uiterste maatregel’.
Onwenselijk, vindt de SP-fractie. ‘De instellingen moeten nu gaan werken aan definities en voorschriften’, staat in het verslag van een schriftelijk overleg tussen de fracties en het ministerie. ‘Met andere woorden: de bestuurders die dit declaratiegedrag vertonen, gaan zelf regels daarvoor opstellen. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat zij wel een moreel kompas ontwikkelen?’
Onderwijsminister Ingrid van Engelshoven wil, net als haar voorganger, wachten tot de universiteiten en hogescholen zelf met een regeling komen. ‘Het is van doorslaggevend belang dat bestuurders zelf de normen verinnerlijken. Daarom vind ik dat de instellingen in het hoger onderwijs eerst zelf aan zet zijn.’
De VSNU en de Vereniging Hogescholen kwamen in 2016 met een ‘handreiking’ over de hoogte van de declaraties, waarbij de Rijksregelingen, oftewel de regelingen die de overheid hanteert, als uitgangspunt werden genomen. De resultaten van deze handreiking worden in 2018 onderzocht. De raden van toezicht van de universiteiten werken verder aan een uniforme regeling over de hoogte van declaraties, schrijft Van Engelshoven. ‘Dat vind ik een goede stap.’ Net als Bussemaker ziet ze een wettelijke regeling als een ‘uiterst middel.’ AK