Achtergrond
Vergeten oorlog
Carolien Roelants voormalig redacteur Midden-Oosten bij NRC Handelsblad en nu columnist houdt een lezing over de vergeten oorlog in Jemen.
donderdag 28 september 2017

Hoe ontstond dit conflict?

‘Het komt erop neer dat een zaiditische rebellengroep, de Houthi’s, al jaren in opstand is. Tegen de vorige president, de huidige, maar eigenlijk vooral tegen hun marginalisering. De zaidieten zijn namelijk een vorm van sjiieten, die in Jemen gemarginaliseerd worden, zoals in zoveel landen waar de meerderheid bestaat uit soennieten. Saoedi-Arabië speelt daarbij een belangrijke rol: dat land steunt allerlei Moslimbroederschap-achtige groeperingen in die landen.

‘In 2012, toen ik nog redacteur was voor NRC, ben ik in Jemen geweest. Er was hoop dat het bestuur na de val van president Saleh beter zou worden. Maar het bleef even corrupt als voorheen en misschien nog wel erger. Uiteindelijk ontstond er juist een monsterverbond tussen de gevallen Saleh én de Houthi’s en de teleurgestelde bevolking. In 2014 trok een enorme stroom van Houthi’s naar het zuiden, waar ze de hoofdstad Sana’a veroverden. Ook in 2012 zag je daar trouwens al allemaal spandoeken van de Houthi’s. Ik heb de Houthi-plakplaatjes nog op mijn werkkamer liggen.

‘Eigenlijk zal Marina de Regt van de VU hier tijdens de LUCIS-lezing meer over vertellen. Ik heb het meer over de geopolitieke situatie.’

Hoe zit die dan in elkaar?

‘De Saoedi’s zien achter elke boom een Iraniër staan. Zij concludeerden dat Iran aan de macht is in Jemen, wat niet waar is. Inmiddels is hun invloed wel iets groter, ze leveren wapens, maar dit is zo’n situatie waarin Iran de schuld krijgt, terwijl ze er eigenlijk vrij weinig invloed op hebben.

‘In maart 2015 begon de oorlog, met een luchtoffensief tegen de Houthi’s. Men dacht dat het slechts een paar weken zou duren. Vrij onbegrijpelijk, in een land met rebellen die al járenlang een guerrillastrijd voeren, met héél veel wapens. Daar hadden ze Iran sowieso niet voor nodig.’

En nu is het tweeëneenhalf jaar later…

‘… en zijn we niet veel verder. Behalve dan, dat er volgens de Verenigde Naties inmiddels sprake is van de grootste humanitaire ramp sinds de Tweede Wereldoorlog. Honderdduizenden mensen lijden aan cholera, er heerst honger en de infrastructuur is vernietigd.’

Waarom is dit een zogenaamd ‘vergeten conflict?’

‘Het is tamelijk ver weg. En andere belangrijke oorlogen hebben de overhand in het nieuws. De oorlog in Syrië kwam uiteindelijk Europa pas binnen via de vluchtelingen. Ik denk dat het ontbreken van vluchtelingenstromen meespeelt.’

Wat kan de internationale gemeenschap doen?

‘Een VN-resolutie om onafhankelijk onderzoek te doen, is er nog niet doorheen. Het klinkt als een klein dingetje, maar aan hoe fel de Saoedi’s tegen zijn, zie je hoe belangrijk zo’n onderzoek zou kunnen zijn. En het zou zich natuurlijk ook op de Houthi’s richten.

‘Uiteindelijk zijn het Groot-Brittannië en Amerika die echt mogelijkheden hebben om een eind aan de oorlog te maken. Maar Trump steunt Saoedi-Arabië en is buitengewoon anti-Iraans. En de Britten verdienen aan het leveren van wapens, waarbij de economische gevolgen van de Brexit ook nog eens meespelen. Zolang zij geen druk uitoefenen op Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, blijft de situatie voortduren.’

MVW

Jemen in de Golfpolitiek

WHAT’s NEW?!-lezing door Carolien Roelants en Marina de Regt

Lipsius, donderdag 28 september, 17.00