Nieuws
Boerhaave keert terug
Het archief van de beroemde Leidse geneeskundehoogleraar Herman Boerhaave (1668-1738) wordt ontsloten. Daarvoor werd vorige week een Memorandum of Understanding getekend in Sint-Petersburg, waar het archief al bijna drie eeuwen wordt bewaard.
donderdag 15 december 2016

‘Ik was daar samen met Pancras Hogendoorn, decaan van het LUMC, namens Leiden’, vertelt Dirk van Delft, directeur van het Leidse Museum Boerhaave. ‘Het is een Leids-Sint Petersburgs project. Het gaat niet alleen om het archief van Boerhaave, maar ook om dat van een gelijkwaardige Russische topgeleerde: de geneeskundige Nikolay Ivanovich Pirogov.’

Met de ontsluiting wordt een reeks van activiteiten ontketend. ‘Er wordt natuurlijk ook wetenschappelijk bekeken wát er ontsloten wordt’, zegt Van Delft. ‘Er komen conferenties en het interessantst voor Museum Boerhaave: een tentoonstelling in 2018. Op 31 december van dat jaar is het 350 jaar geleden dat Boerhaave geboren werd. Ook die tentoonstelling wordt trouwens een samenwerking met Rusland, want die zal daarna nog in Sint-Petersburg te zien zijn. De beroemde Hermitage in Sint-Petersburg is er trouwens ook bij betrokken. Daar zijn medische instrumenten uit de tijd van Boerhaave te vinden.’

Het archief van Boerhaave beslaat zo’n veertien banden. ‘Daarin zitten brieven, collegedictaten, aantekeningen en boeken die hij gebruikt heeft. Het was zijn papieren archief, zoals elke geleerde heeft. Hij liet het na aan twee neven. Die vertrokken, met het archief in kisten, naar Rusland.’ De een werd er minister van Gezondheid, de ander hoogleraar Anatomie en Fysiologie.

Van het archief heeft Van Delft vorige week niets gezien. ‘Dat is het hele punt: een groot deel is terechtgekomen in de Militair Medische Academie. De documenten gingen immers over gezondheid, wat vroeger bij uitstek voor het leger interessant was. Daar is het gebleven. Militair is militair: omgeven door allerlei ingewikkeldheden. Daar kom je in Rusland niet zomaar bij.’

Straks worden de archiefstukken digitaal vindbaar en doorzoekbaar. Daarvoor is onder meer Metamorfoze bij het project betrokken, een daartoe gespecialiseerd onderdeel van de Koninklijke Bibliotheek. En in 2018 zullen een aantal originele documenten dus tentoongesteld worden. ‘In elk geval een aantal brieven en collegedictaten. En mogelijk instrumenten en preparaten op sterk water. Het is nog niet duidelijk wat er allemaal te vinden is. Misschien doen we nog ontdekkingen.’ 

Door Marleen van Wesel