Wetenschap
Viruskiller - Bloed zien - Supercluster
donderdag 24 november 2016

Viruskiller

Soms hopt er een dierenvirus over de barrière tussen de soorten over naar ons. De civetkattenziekte SARS besmette in 2003 duizenden mensen, waarvan ongeveer een tiende stierf. Nu is er MERS, oorspronkelijk afkomstig van kamelen. De dieren om ons heen, vooral vleermuizen, dragen meer van dit soort coronavirussen bij zich, alleen springen die niet over naar ons. Nog niet.

Het zou dus best handig zijn als je een min of meer universele coronivirus-killer hebt, klaar voor de volgende uitbraak. Het zou al helemaal geweldig zijn als je een middel dat al op de markt is kunt inzetten. Het is makkelijker om een nieuwe toepassing goedgekeurd te krijgen dan een nieuw medicijn. 

In Virus Research beschrijven Leidse en Amerikaanse virologen een studie naar het middel Alisporivir, dat wordt gebruikt voor de behandeling van hepatitis C.

Het goede nieuws: in celkweekjes die besmet zijn met SARS of MERS werkt het spul prima, en zelfs nog beter als je het aanvult met een ander antiviraal middel. Het slechte nieuws: zowel Alisporivir als het mengsel helpen niet om muizen te beschermen tegen speciale muizen-SARS. De onderzoekers vermoeden dat verwante medicijnen het beter zullen doen.

Bloed zien

Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis doen vrij vaak aan zelfverwonding. Bij het snijden komen licht verdovende endorfines vrij, net als bij het eten van pepers of hardlopen. De snijders worden daar rustiger van.

Gedrag gaat echter bijna nooit alleen om hersenstofjes. In Psychiatry Research beschrijft een groep Duitse onderzoekers, waaronder Annegret Krause-Utz van het Leiden Institute for Brain and Cognition, een proef met nepbloed. Speelt het zien van bloed ook een rol in de stressbeheersing van snijders?

Ze namen proefpersonen met en zonder borderline, en maakten die gestrest door ze moeilijke sommetjes te laten maken met luide ruis uit speakers. Vervolgens kregen die of niks, of een pijnprikkel met een speciaal voor dit soort onderzoek ontworpen mes, dat wel zeer doet maar geen wonden maakt. De ‘snede’ werd gezet achter een schermpje. Optie drie: een snede, en een drupje nepbloed.

De borderliners kalmeerden sneller als ze bloed zagen dan als ze het niet zagen, concluderen de Duitsers: ‘Wij suggereren dat het zien van bloed tijdens zelfverwonding tot snelle opluchting en een vermindering van stress en schaamte leidt.’

Supercluster

Een internationaal team van sterrenkundigen, waaronder Leidenaar Maciej Bilicki, heeft een reusachtig supercluster van sterrenstelsels ontdekt. Sterren zitten in sterrelstelsels, zoals de Melkweg. Zulke stelsels zitten samen in clusters van honderd tot duizend sterrenstels bij elkaar. Het cluster waar u woont heet de Lokale Groep. Die is dan weer onderdeel van een nóg grotere structuur die het Laniakea-supercluster heet. Zulke superclusters zijn de grootste structuren van ons heelal; honderden miljoenen lichtjaren in doorsnee.

Dat zie je niet zomaar over het hoofd: het vers ontdekte Vela supercluster zat verstopt achter de sterren en stofwolken van de Melkweg. Het staat achthonderd miljoen lichtjaar van ons vandaan. Bilicki en Co publiceren de ontdekking binnenkort in MNRAS.