071-527...: Aardappel

Professor Rebecca Earle (Universiteit van Warwick) is gefascineerd door de normaliteit van aardappelen. Daarom onderzoekt ze de 500-jarige reis van de knol door Europa. Ze spreekt er maandag over in Leiden.
Wanneer kwam de aardappel voor het eerst naar Europa?
‘Voor de zestiende eeuw waren er geen aardappelen buiten Peru en Bolivia. De Spaanse bezetters namen ze mee naar Spanje, samen met andere exotische voedselsoorten als avocado of chilipeper. Ook al eten we die nu ook vaak, daarbij we hebben nog steeds het gevoel dat we iets eten uit een ander land. Bij aardappelen niet. Die verspreidden zich toen al heel snel. Maar dat is niet het normale verhaal.’
Wat dan wel?
‘Het normale verhaal is dat aristocraten, zoals Frederik de Grote, in de achttiende eeuw aan burgers en boeren vertelden dat aardappel goed voedsel is. En dat ze daarom meer verbouwd werden en normaal werden. Ik vind dat slechte geschiedschrijving. Het klopt niet, want aardappelen werden daarvoor al veel verbouwd. En daarnaast is het bedenkelijk dat een aristocraat tegen een keuterboer zegt: “Doe dit”, en dat die dan zegt: “Ja, je hebt gelijk.”’
Wat gebeurde er dan wel?
‘Door heel Europa, zoals Pruisen, Nederland, Ierland, delen van Spanje en Italië, verbouwden arme boeren al aardappelen op hun kleine stukjes land voor henzelf, dus niet om te verkopen. Over aardappelen hoefden ze geen belastingen aan de kerk te betalen, in tegenstelling tot alle andere gewassen.
‘Het eerste bewijs komt uit het begin van de achttiende eeuw, bij juridische conflicten tussen de kerk en boer, vooral in West-Vlaanderen en Nederland. Opeens wilde de kerk belasting heffen, en dan zei de boer iets in de trant van: “We verbouwen het al zolang we weten, waarom willen jullie nu opeens belasting heffen?” Dat zegt iets over oorsprong.’
En toen?
‘In de achttiende eeuw werden aardappelen heel belangrijk voor het beleid. Toen ontstond het idee dat een weldoorvoede bevolking voor een sterke staat zou zorgen. Vaderlandslievende mensen zochten dus betaalbaar voedsel met veel voedingswaarde. Regenten van Spanje tot Zweden droegen de bevolking op om meer aardappelen te verbouwen. Dus als mensen zeggen dat aardappels werden gegeten omdat Frederik de Grote het opdroeg, zit daar iets in. Maar dat betekent niet dat men ze daarvoor niet at.’
Zorgden aardappelen voor bevolkingsgroei?
‘Ja, er zijn veel mensen die dat zeggen. De bevolking groeide enorm vanaf de zestiende eeuw, en veel onderzoekers vermoeden dat dit twee eeuwen later heeft bijgedragen aan de industriële revolutie: omdat er meer mensen waren, konden ze industrialiseren.
‘Aardappelen en maïs zijn beter dan graan. Voor dezelfde oppervlakte aan landbouwgrond krijg je dubbel zoveel calorieën. In dat opzicht heeft de aardappel deels gezorgd voor de industriële revolutie.’
Symposium Global Food History
Matthias de Vrieshof 3,
28 nov, 13:45-18:00
Anoushka Kloosterman
Voorpagina

Minder boten, meer doden
Het Europese vluchtelingenbeleid rond de Middellandse Zee ‘is verschrikkelijk …
Achtergrond

Gezandstraald, maar wel gewonnen
Scheikundepromovendus Teun Sweere won zondag het Nederlands Kampioenschap …

Drs. drs. Spiegelpaleis
Alles draaide altijd om hem, en het was altijd alles of niets, schrijft biograaf Eva …
Wetenschap

Allemaal dezelfde kant op
Leidse natuurkundigen wisten een speciaal soort superstroom door een magnetisch draadje …
Viruskiller - Bloed zien - Supercluster

Het beloofde land ligt braak
Honderden Nederlandse boeren emigreerden in de jaren vijftig en zestig naar Zimbabwe. De …
Studentenleven

Column: Contra-intu

'We willen decibellen'

Frutti di Mare: Verkleed als je dronken oom
Nieuws

'Dit is een heel slechte deal'
Medewerkers van de opleiding International Studies zijn verbaasd en kwaad over het gebrek …
Bedreiger krijgt 60 uur taakstraf
Oud-rechtenstudent Mohammed K. heeft van het Gerechtshof in Den Haag een taakstraf van …

Waarom zijn Aziaten geel?
We hebben Aziaten niet altijd geel genoemd. In tegendeel, het idee van een gele …

'Inlichtingendiensten zijn als buizerds'
Minister Ard van der Steur (1969) van Justitie en Veiligheid gaf maandag samen met zijn …
Nieuwe decaan Geesteswetenschappen
De nieuwe decaan van Geesteswetenschappen is bekend: Mark Rutgers volgt Wim van den Doel …
Verwarring over studievoorschot
De voorinvestering van het studievoorschot zorgt voor de nodige verwarring in Leiden. De …
Exchange student is geldmachine
Internationale studenten leveren Nederland na hun studie jaarlijks 1,57 miljard op. Dat …
Haagse raad weer compleet
Geen dubieuze promotiecontracten
Het kan niet zo zijn, dus het klopt niet: daarmee reageert minister van Onderwijs Jet …
Nieuwe faciliteit FSW
FOM-subsidies
AkzoNobel-prijs
Beste Tech-idee
Rubrieken

Geen commentaar

Column: Ruzies

071-527...: Aardappel
Professor Rebecca Earle (Universiteit van Warwick) is gefascineerd door de normaliteit …
English page

The only Dutch person I know
Refugees are integrating into Leiden with the aid of Dutch rap music, language lessons …