Waarom werd je gearresteerd?

‘Het Openbaar Ministerie had een zaak geopend tegen ngo’s en riep me op om wat vragen te beantwoorden. Dus ik ben daarheen gegaan. Ze hebben me een reisverbod opgelegd, en mijn bankrekening bevroren. Ze beschuldigden me van het verduisteren van geld, dat ik van internationale donoren had gekregen voor de door mij opgerichte organisatie Human Rights Club.

‘Ik ben uren ondervraagd, ze hebben mijn huis doorzocht en eisten al mijn financiële documentatie. Toen ik die kwam brengen, hebben ze me gearresteerd. De beschuldigingen waren allemaal verzonnen. En dat vond de rechter ook.’

Toch werd je tot 6,5 jaar veroordeeld. Hoe kan dat?

‘We hebben geen onafhankelijk rechtssysteem. De rechter kan wel zeggen dat iets ongegrond is, als de overheid wil dat je naar de gevangenis gaat, dan gebeurt dat. Ik had een advocaat, maar zelfs de beste advocaat ter wereld kan geen verschil maken. Het maakt niet uit of je wint of niet.

‘Bij mij was de overheid boos omdat ik samen met mijn collega’s een complete lijst van politieke gevangenen had samengesteld. En vlak voor mijn arrestatie hadden we een flash mob gedaan bij de Raad van Europa. Terwijl onze president, Ilham Aliyev, een toespraak gaf over mensenrechten, stonden wij daar met shirts met daarop foto’s van politieke gevangenen.

‘We hebben ook het Eurovisie Songfestival, dat in 2012 in Bakoe was, gebruikt om internationale aandacht te trekken voor onze situatie. Toen iemand met het idee kwam, moesten we eerst lachen, maar uiteindelijk was het toch een goed plan: opeens schreven veel media over Azerbeidzjan, terwijl daarvoor niemand er aandacht aan schonk.’

Hoe kwam je vrij?

‘Ik kreeg na een jaar een presidentieel pardon. Zo kon de overheid internationaal een wit voetje halen. Azerbeidzjan is door de economische crisis afhankelijk van financiële steun. Dus dan moeten ze wel goede wil tonen aan de democratische landen die veel invloed hebben binnen internationale financiële instanties, zoals het Internationaal Monetair Fonds.

‘Ik geloof niet dat ze me echt hadden willen laten gaan. Die zaak, waarbij ik werd opgeroepen, loopt trouwens nog steeds. En een paar weken geleden hebben ze me weer opnieuw opgeroepen. Voor dezelfde zaak, met dezelfde vragen.’

Wat zijn de grootste problemen in Azerbeidzjan?

‘Corruptie. Omkopen is een standaard onderdeel geworden van het dagelijks leven. Het gebeurt overal. Mensen weten niet hoe ze hun problemen moeten aanpakken zonder iemand geld te betalen. Als je zorg wilt in het ziekenhuis, moet je dokters betalen. Op scholen laten leraren zich ook omkopen om leerlingen te laten slagen.

‘Maar zodra mensen de problemen willen aankaarten, ziet de overheid je als vijand. En dan ben je makkelijk te raken. Dus er zijn nu veel politieke gevangenen, van bloggers tot journalisten en politici. En waarvoor? Iemand die een Facebookpagina beheerde die kritisch was op de overheid, zit nu drie jaar vast. En pro-westerse politici belanden ook in de gevangenis. Allemaal op basis van bogus charges.

‘We hebben ook nog nooit onafhankelijke verkiezingen gehad. Sinds de onafhankelijkheid van Azerbeidzjan is er constant één familie aan de macht geweest. En de president heeft al twee keer de grondwet veranderd zodat hij die macht zijn leven lang kan houden.’