De meeste mensen die een huis willen kopen, zullen daar geld voor moeten lenen. Dat kan bij de bank, maar banken lenen minder geld uit aan mensen met schulden. Daarbij is immers het risico groter dat ze in de problemen komen met terugbetalen. Studieschulden zijn ook schulden, en met de opkomst van het leenstelsel komen er meer studieschuldenaren de huizenmarkt op, met hogere schulden.

Een extra probleem daarbij is dat banken niet kijken naar hoe het staat met de afbetaling, maar naar het oorspronkelijke bedrag van de schuld. Als je afstudeerde met 40.000 euro studieschuld, dan maakt het voor je hypotheek niet uit dat je daarna dertig mille terug aan DUO betaalde. Dat lijkt raar, en D66 en ChristenUnie dienden vorig jaar dan ook een motie in die stelde dat banken naar de restschuld zouden moeten kijken.

Minister Blok van Wonen vroeg het Nationaal instituut voor budgetvoorlichting (Nibud) om advies. Die wezen erop dat het bedrag dat je moet terugbetalen niet kleiner wordt als je restschuld krimpt; je terugbetaling wordt annuïtair bepaald, in geldterminologie. Bovendien zou je DUO-maandlast kunnen stijgen: als de rente stijgt, of je inkomen. Daarvoor compenseren banken door naar de startschuld te kijken.

Aan de andere kant worden studieschuldhouders zo wel erg hard aangepakt. ‘Wanneer deze systematiek strikt gevolgd wordt, kan een oud-student die nog één maand moet afbetalen beduidend minder lenen omdat de maandlasten nog even hoog zijn’, vat Blok het samen in een brief aan de Tweede Kamer.

Het Nibud wijst erop dat banken die systematiek helemaal niet zo strikt hoéven te volgen. Ze hebben al regels die het mogelijk maken om coulanter te zijn als iemand binnenkort meer geld gaat verdienen – een chirurg in opleiding bijvoorbeeld. Die zou je ook toe kunnen passen op mensen die binnenkort minder schuld terug gaan betalen. Blok gaat de banken later vertellen hoe en wanneer ze dat wat hem betreft zouden moeten doen en laten.

Mensen die echt bijna klaar zijn met afbetalen, zouden er volgens het Nibud verstandiger aan doen om het laatste restje schuld gewoon op te hoesten. Vergeleken met de kosten van een huis is dat bedrag relatief klein. Je hóéft overigens niet tegen de bank te vertellen hoe hoog je studieschuld is. Om te voorkomen dat startende huizenkopers zich met die geheimhouding in de vingers snijden, pleitte de Vereniging Eigen Huis al eerder voor een BKR-registratie van de studieschuld.  

BB