Wetenschap
071-527....: Etnisch profileren
Een Leids onderzoek naar etnisch profileren bij de Haagse politie raakte vorige week in opspraak. Volgens onderzoeksbureau Buro Jansen & Janssen is het niet objectief, omdat de politie vooraf meedeelde dat een negatieve uitkomst onwenselijk zou zijn.
woensdag 11 mei 2016
Poster in Londen over politieoptreden tegen minderheden

Onderzoeksleider prof. Joanne van der Leun, wat vindt u van de kritiek van Buro Jansen & Janssen?

‘Ik vind het ontzettend jammer dat het rapport gebruikt wordt voor een welles-nietesdiscussie. Ons rapport ontkent helemaal niet dat etnische profilering plaatsvindt.

‘De politie is ook serieus met onze bevindingen aan de slag gegaan. Als anderen doelbewust verhalen verspreiden waarin ze stellen dat het anders is gegaan, moet ik me continu verdedigen tegen misinformatie.

‘Ik wil ook niet weer aan die discussie deelnemen. De publicatie is full-text online te vinden. Iedereen die dat wil kan het zelf lezen.’

Maar was er nu wel of geen afspraak met de politie over eventueel negatieve uitkomsten?

‘We hebben dit onderzoek op eigen initiatief gedaan, niet in opdracht. We spreken altijd nadrukkelijk af dat we onafhankelijk onderzoek doen. En dat is absoluut geen probleem geweest.’

Als er niets mis is met de publicatie, waarom maken jullie de data dan niet gewoon openbaar?

‘In dit vakgebied worden de ruwe data van geen enkel onderzoek dat zo gevoelig ligt openbaar. Dat hebben we de mensen die meewerkten ook beloofd.’

U zegt niet meer te willen discussiëren over details, maar is het niet heel normaal dat wetenschappers kritiek krijgen op hun onderzoeksmethode en daarover met anderen in discussie gaan?

‘Absoluut, als het over de inhoud gaat. In het rapport kan iedereen lezen hoe het onderzoek methodologisch in elkaar steekt en waarmee we rekening moesten houden.

‘We hebben bijvoorbeeld te maken met verschillende definities van etnisch profileren. In sommige wijken heeft negentig procent van de mensen een niet-Nederlands uiterlijk. De kans is daar dus ook groter dat er iemand met een niet-Nederlands uiterlijk staande wordt gehouden. Dat is geen etnisch profileren, maar dat is de agenten tijdens het beantwoorden van de vragen niet altijd duidelijk geweest.

‘We vragen ons dan ook af hoe bruikbaar het begrip “etnisch profileren” eigenlijk is. Soms gaat het waarschijnlijk meer over “over-policing” van wijken. Door dit soort definitiekwesties ontstaan er ingewikkelde discussies en misinterpretaties.

‘Maar dat we deze wetenschappelijke nuance aankaarten, wil helemaal niet zeggen dat we ontkennen dat etnisch profileren gebeurt. Het feit is dat tweedegeneratieallochtonen het zo ervaren, en dat moeten we uiterst serieus nemen. We zijn er ook nog lang niet klaar mee: er is nog veel meer onderzoek nodig.’

Vindt u het vervelend dat het rapport door politici is gebruikt om de problematiek rond etnisch profileren te bagatelliseren?

‘Dat gebeurt altijd met onderzoek. Iedereen haalt eruit wat hem of haar aanspreekt. Soms wordt het gebruikt om twee totaal verschillende kanten te belichten.

‘Dit is nota bene verkennend onderzoek in drie wijken. Iedereen begrijpt dat je daar geen al te grote conclusies uit kunt trekken. Maar politiek gezien is het een hot issue, dus liggen wij ineens onder vuur.’ PM