Columns & opinie
Het stomme spaghettiverhaal
Waar komt pasta vandaan? De Franse voedselhistorica Françoise Sabban houdt er vrijdag een lezing over.
Bart Braun
woensdag 20 april 2016
Pasta maken in de 15e eeuw

Hoe word je noodle-historicus?

‘Van huis uit ben ik lexicografe, maar ik ben altijd geïnteresseerd geweest in koken en culinaire technieken. Voor mijn onderzoek naar de culinaire geschiedenis van China ben ik eerst naar Taiwan gegaan, om daar een half jaar kooklessen te volgen. Daarna pas ging ik oude Chinese teksten over eten bestuderen.’

Op de basisschool leerde ik dat de spaghetti uit China komt: Marco Polo bracht het mee van zijn reizen.

‘Er gaan altijd dit soort stomme verhalen over eten rond. Deze variant komt uit de VS, waar pastafabrikanten het verspreidden in de jaren ’20 van de vorige eeuw. De Italianen en de Chinezen vinden het allebei een goed verhaal, want het sluit goed aan op de volkswijsheid. Het is alleen niet waar.’

Hoezo niet?

‘Om heel veel verschillende redenen; ik zal er twee noemen. Om te beginnen was er al eeuwen voor Polo handel in pasta in het Middellandse Zeegebied. Een andere reden is logischer: gedroogde pasta is breekbaar. Dat zou nooit een jarenlange reis per boot en kameel overleefd hebben. Als hij al iets mee zou hebben genomen, dan is dat het idee dat je tarwemeel kan kneden tot een elastisch deeg. Maar dat wisten de Europeanen al: ze bakten immers brood.’

Maar wie heeft dan de pasta uitgevonden?

‘De oudste teksten die pasta beschrijven, stammen uit China, in de eerste eeuw. Er hoeft trouwens niet één uitvinding te zijn geweest. Ik denk zelf dat het gerecht op meerdere plaatsen apart van elkaar is ontstaan.’

De tarweteelt stamt uit het Midden-­Oosten. Waarom maakten de Sumeriërs geen pasta? Of de oude Grieken en Romeinen?

‘Dat is waar mijn lezing over gaat! Over Sumeriërs zal ik niet veel zeggen, maar de Romeinen kenden tarwe, kenden water, kenden deeg. Waarom maakten ze daar geen noodles van? De Romeinse dichter Horatius schreef over lagana, dunne deegvellen, maar die werden niet in een vochtige omgeving gekookt; ze gingen de oven in, en leken dus meer op brood.’

Waarom werd lagana eeuwenlang geen lasagna?

‘De Romeinen kenden twee categorieën van graanproducten. De armelui kregen een soort pap te eten, en de rijke patriciërs aten brood. Pasta zit daar precies tussenin, dus het was een ondenkbaar soort eten. De Westerse blik had de tarwe heel strak opgedeeld, maar de Chinezen hadden daar geen last van. Zij waren vrij om een nieuw soort eten uit te vinden.’ BB