Wetenschap
Nicotine - Coca
woensdag 9 september 2015
De miniplaneet Sedna is afkomstig van een andere ster, vermoeden Leidse sterrenkundigen.

Nicotine

Mensen die stoppen met roken, worden bijna altijd dikker. Dat heeft verschillende oorzaken: roken vermindert de eetlust, maar het zorgt er ook voor dat je stofwisseling harder gaat. Dat laatste bleek tenminste uit laboratoriumproeven met muizen of proefpersonen: als je iemand neusspray met nicotine geeft, gaat hun energiegebruik in rust omhoog. Als je rokers vraagt om een dagje niet te roken, verbruiken ze minder calorieën dan op een dag met peuken, terwijl ze hetzelfde doen.

Die onderzoekjes gebruikten echter erg lage aantallen proefpersonen. Bovendien is het nog maar de vraag of zo’n resultaat ook uitmaakt in de echte wereld. Dat doet het inderdaad, blijkt nu uit een artikel van Leidse epidemiologen in Metabolism. Zij bekeken een groep van bijna twaalfhonderd deelnemers aan een grote obesitas-studie. De rokers gebruiken gemiddeld zestig calorieën per dag meer. Dat is niet zo veel, ongeveer een half biertje; roken als afslankmiddel is dan ook sterk af te raden.

Cocaïne

Mensen die onder invloed zijn van cocaïne, zijn vaak niet zo leuk. Maar komt dat door de coke, of zijn gebruikers gewoon vervelende mensen? In het vakblad European Neuropsychopharmacology staat een Maastrichts onderzoek waaraan de Leidse psychologe Laura Steenbergen meewerkte. Vierentwintig snuivers kregen een portie coke of een placebo, en vervolgens een taakje waarbij ze gezichtsuitdrukkingen moesten herkennen.

Voordat het zover was, keken de onderzoekers of de sociale vaardigheden van de proefpersonen enigszins normaal waren: dat bleek inderdaad zo te zijn. Onder invloed van cocaïne waren de proefpersonen slechter in het herkennen van negatieve gezichtsuitdrukkingen dan als ze een placebo hadden genomen. Vooral verdrietigheid viel moeilijker af te lezen. Nou nog eens overdoen met een wat grotere groep proefpersonen, concluderen de onderzoekers.

Ruimtediefstal

Ver, ver in ons zonnestelsel, nog ver buiten de baan van Pluto, slingert het miniplaneetje Sedna in een enorme ellipsbaan rond. Een compleet rondje – een Sednajaar – duurt ongeveer anderhalf miljard aardse jaren. In 2012 ontdekten sterrenkundigen dat Sedna een zusje heeft, het bijna even grote 2012 VP113, dat ook al in een enorme ellips om de zon draait. Inmiddels blijkt er een hele familie van zulke dingen te bestaan, de zogeheten Sednitos. Maar waar komen ze vandaan?

In een artikel dat ze opgestuurd heeft naar het astronomen-vakblad MNRAS beschrijft sterrenkundige Lucie Jílková samen met haar collega’s een computersimulatie die een mogelijke verklaring biedt. Wellicht dat onze zon de Sednitos heeft afgepakt van een andere ster die te dicht in de buurt kwam. In de Oortwolk zouden enkele honderden miniplaneetjes moeten zitten die ook ooit van die andere ster waren. Omgekeerd zou die passerende ster ook stenen uit ons zonnestelsel moeten hebben meegenomen. Waarschijnlijk is die ster inmiddels veranderd in een zogeheten witte dwerg, die ‘onze’ ruimterotsen niet vast kan houden omdat hij veel lichter is.

Door: BART BRAUN