Nieuws
Geen bezetting, maar debat
‘Gelukkig is het in Leiden geen traditie om gebouwen te bezetten en jagen we ook geen universiteitsbestuurders weg’, zei rector Carel Stolker maandag tijdens de opening van het academisch jaar in de Pieterskerk. ‘We debatteren hier liever met elkaar over welke koers de universiteit moet varen.’
donderdag 3 september 2015
‘Gelukkig jagen we in Leiden ook geen universiteitsbestuurders weg.’ © Marc de Haan

Stolker vindt het duidelijk jammer dat Louise Gunning onder druk van rebellerende studenten is opgestapt als voorzitter van het college van bestuur van de UvA.

‘Ik bewonder haar als persoon en als collega-bestuurder.’ De Amsterdamse strubbelingen kleurden de Leidse opening. ‘Van wie is de universiteit? En wat moet een universiteit eigenlijk doen? Deze vragen zijn relevanter dan ooit’, aldus Stolker.

Stefan Collini, als hoogleraar intellectuele geschiedenis en Engelse literatuur verbonden aan Cambridge, was uitgenodigd om antwoorden te geven op deze vragen. ‘De universiteit is van niemand’, stelde hij in zijn toespraak. ‘Het is een verzameling van een enorme hoeveelheid kennis die in eeuwen is opgebouwd. We zijn slechts beheerders, geen eigenaars, van een complexe intellectuele erfenis die we niet grotendeels zelf hebben geschapen.’

Collini vindt dat er teveel in socio-economische termen wordt gekeken naar universiteiten. ‘Maar de student koopt geen product. Tevredenheid van studenten is niet maatgevend en bepalend. Maar wat een wetenschapper doet, kun je ook niet slechts als een product zien. En in een wereld van accountability en value for money gebeurt dat wel steeds meer. Terwijl het er vooral om gaat de schat aan kennis die er al is, nog verder uit te breiden.’

Collini debatteerde op dinsdag in het KOG met Leidse wetenschappers uit verschillende disciplines over hoe het verder moet met de universiteit.

Filosoof Thomas Fossen, actief in de Nieuwe Universiteit Leiden, ging in op het beheer van de universiteit. ‘In Nederland zou je de raad van toezicht als de beheerder van de universiteit kunnen zien. Dat is een volstrekt ondemocratisch orgaan gevuld met politici, mensen uit het bedrijfsleven en heel af en toe een wetenschapper.’

Dat de raad van toezicht zoveel macht heeft, is problematisch, vindt Fossen. ‘Juist de afdelingen en de wetenschappers dienen te bepalen wat er gebeurt. De macht moet worden gedecentraliseerd.’

‘Kijk het is hier natuurlijk geen Cambodja onder Pol Pot’, zei hoogleraar klinische epidemiologie Frits Rosendaal. ‘Maar het is zeker zo dat het bestaan van universiteiten bedreigd wordt. Het is duidelijk dat de politiek zich de laatste jaren niet echt een vriend van intellectuele ontwikkeling heeft getoond. Daar moeten we het dus niet van hebben.

‘Maar wat kunnen we zelf doen om ons te beschermen tegen de afbraak? We moeten er ten eerste voor zorgen dat mensen er trots op zijn dat we goede universiteiten hebben in Nederland. Het is van groot belang dat we heel goed uitleggen wat we doen en waarom we dat doen. En betrek mensen bij het onderzoek. En dan bedoel ik niet met zoiets als die belachelijke Nationale Wetenschapsagenda.

‘Leg verder nog meer de nadruk op wetenschappelijke integriteit. Fraude en plagiaat schaden de wetenschap enorm. We moeten ook af van het maken van belachelijke claims in de media om meer geld los te krijgen.

‘Het slaat nergens op om te zeggen dat kanker in tien jaar de wereld uit is als er maar genoeg financiële middelen beschikbaar zijn. Als we genoeg mensen weten te overtuigen van het belang van universiteiten dan zijn ze zeker nog te redden.’ VB