Het ministerie van Onderwijs kwam onlangs met haar Wetenschapsvisie 2025. Onderdeel van die plannen voor de komende tien jaar is het veranderen van NWO, de organisatie die zo’n 650 miljoen euro aan onderzoekssubsidies verdeelt. De organisatie is volgens de visie te verkokerd in deelgebieden en sub-organisaties, en moet ‘kantelen’; het bestuur van NWO krijgt daarbij meer macht.

Volgens de Spinozisten ‘gaan de voorstellen er ten onrechte vanuit dat de verankering van kennis en expertise in verschillende deelgebieden overbodig is.’ De ondertekenaars pleiten voor een brede clustering, waarbij wetenschappers een bestuurlijke rol blijven spelen. De Spinozapremie is een onderzoeksbeurs van 2,5 miljoen euro, die NWO jaarlijks uitreikt aan drie of vier in Nederlandse onderzoekers. Niet alle winnaars hebben ondertekend: voormalig topgeneticus Ronald Plasterk – nu minister van Binnenlandse Zaken – staat er bijvoorbeeld niet bij. Wel op de lijst: de Eindhovense chemicus Bert Meijer, die recent opstapte uit het NWO-bestuur uit onvrede met de plannen.

Maar waarom ging de brief naar de VSNU, en niet naar het ministerie? ‘Het is nog veel te onduidelijk wat er precies gaat gebeuren om een brandbrief naar de minister te sturen’, verduidelijkt de Leidse fysicus Carlo Beenakker: ‘Vrijdag vergaderde de VSNU en deze brief was bedoeld om de rectores magnifici de juiste kant op te wijzen en ze te vertellen hoe dit deel van hun personeel erover dacht.’ Hij betreurt het dat de brief ‘via de media een eigen leven is gaan leiden’. Eerder al sprak de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen haar zorgen uit over de gevolgen van de wetenschapsvisie voor NWO. ‘Het risico bestaat dat NWO daardoor zal veranderen van een overwegend goed functionerende organisatie in een bureaucratisch en rigide orgaan, dat opereert naast de wetenschappelijke werkelijkheid’, stelde de wetenschapskoepel direct na het verschijnen van de visie. BB