Eigenlijk was het maar één zinnetje in de honderd pagina’s tellende visie op wetenschap van Dekker en Bussemaker. ‘Wetenschappers, universiteiten, hogescholen en het bedrijfsleven gaan samen met maatschappelijke organisaties en betrokken burgers (…) de thema’s bepalen waar de wetenschap zich de komende jaren op moet gaan richten.’
Er stond nog veel meer en veel meer interessants in dat plan, maar NRC Handelsblad plukte het woordje ‘burgers’ eruit en zette het op de voorpagina. Op Twitter was te zien hoe wetenschappers daarover dachten.
Dat onder het huidige beleid niet burgers én bedrijfsleven, maar alleen het bedrijfsleven aan tafel zit, leek iedereen te zijn vergeten. Dat de betrokken burgers in patiëntenverenigingen zinnige suggesties doen over welk onderzoek er van collectebusgeld moet worden gedaan, wist men waarschijnlijk überhaupt niet. De suggestie dat de burger dat ook zou kunnen doen voor hun eigen tak van wetenschap, was blijkbaar ronduit beledigend. Burgers? Gad-ver-damme!
Welnu, beste wetenschappers: jullie hebben vette pech. Die burgers betalen namelijk voor jullie onderzoek. De tijd dat wetenschappers in hun ivoren toren volledig hun eigen interesses mochten volgen, is voorbij. Er moet ook opgemerkt dat het merendeel van die goede ouwe tijd de onderzoekers in kwestie dat niet van gemeenschapsgeld deden.
Het idee dat het grote publiek niet geïnteresseerd is in wetenschap, is ook een waandenkbeeld dat alleen op de redactieburelen van het NOS Journaal nog leeft. De natuurkundehumor van XKCD-boek What If? piekte dit jaar op nummer één in alle boekverkooplijstjes. In Amerika werd Cosmos, waarin astronoom Neil Degrasse Tyson vertelde over zwarte gaten en de relativiteitstheorie, prime time uitgezonden. Het geweld en de tieten van Game of Thrones konden er nog tegenop. Nog net. De landing van een robotje op een komeet, later dat jaar, was wel stukken populairder dan de glimmende reet van Kim Kardashian.
Wetenschap is cool, weet u nog? Daarom bent u het zelf gaan doen. Het publiek vindt dat ook.
Het is maar al te makkelijk om neerbuigend te doen over ‘de burger’, die gezichtsloze eikel die files veroorzaakt en belasting ontduikt. “Sorry Ab Osterhaus, maar je hebt niet de X-factor”, dat soort werk. Het is echter diezelfde burger die zijn smartphone tevoorschijn haalt om mee toen aan een experiment om fijnstof te meten. Het zijn diezelfde burgers die jullie populair-wetenschappelijke boeken kopen. En het zijn de burgers die – ook in deze skere tijden – graag zien dat hun belastinggeld naar jullie gaat.
Geef die burgers eerst eens een kans, voordat we besluiten dat ze niets kunnen bijdragen. Als het niet werkt, houden we er weer mee op. Een experiment, heet dat. Want, je weet wel: wetenschap.