Wetenschap
?Couchsurfers slapen ook op straat?
Het Verdrag voor de Rechten van het Kind bestaat 25 jaar. Dat wordt deze week gevierd met de Kinderrechtenweek in Leiden. Mathijs Euwema van International Child Development Initiatives presenteerde de uitkomsten van het Children Rough Sleepers project.
woensdag 19 november 2014

Wat houdt het onderzoek in?

‘In negen Europese landen hebben we zwerfjongeren en hulpverleners geïnterviewd en zo hun situatie in kaart gebracht. ’

Zijn er in Nederland ook kinderen die op straat slapen?

‘Ze zijn minder zichtbaar omdat het vaak sofa-hoppers of couchsurfers zijn. Ze hebben geen vaste verblijfplaats en slapen bij verschillende kennissen of in de opvang. Toch geven ze bijna allemaal aan wel eens op straat geslapen te hebben. In Nederland zijn er 9.000 dak- en thuisloze jongeren tussen de 18 en 23 jaar bekend. Het werkelijke aantal is ongetwijfeld groter.

‘Daar komt nog bij dat er officieel geen dakloze minderjarigen bestaan. Zij vallen onder jeugdzorg.’

Hoe belanden ze op straat?

‘Ze komen uit moeilijke gezinssituaties en hebben vaak problemen in de psychische of relationele sfeer. Zo’n 25 procent van de jongeren heeft een licht verstandelijke beperking, en een groot aantal dak- en thuislozen had leerproblemen. Daarbij hebben ze vaak grote schulden.

‘Vanwege deze omstandigheden zijn deze kinderen wel bekend bij jeugdzorg, maar bij de overgang naar de volwassenenopvang gaat het vaak verkeerd. Eenmaal op straat krijgen ze te maken met misbruik, criminaliteit, drugs en geweld.’

Zijn er geen instanties die helpen?

‘Ja, en dat is goed, maar het leidt ook tot versnippering. De jongeren zien veel verschillende hulpverleners en missen een volwassene die er als stabiel persoon voor ze is. Daarnaast lopen de instanties ook tegen problemen aan. Als je een uitkering voor de jongeren aanvraagt, moeten ze al snel zes weken wachten. In die tijd ben je ze alweer kwijt.’

Hoe is dat op te lossen?

‘Deze jongeren hebben baat bij een individuele behandeling. Het zou goed zijn om elke jongere aan een volwassene te koppelen. Daarnaast zijn er nieuwe veelbelovende initiatieven. Housing First probeert jongeren eerst een eigen plek te geven, Open Talent richt zich op de ontwikkeling van hun sterke kanten en er zijn organisaties die jongeren in gezinnen proberen onder te brengen in plaats van in de volwassenenopvang. Preventie is ook belangrijk. Voormalige dak- en thuislozen geven nu voorlichting op scholen.’

Verschillen Nederlandse zwerfjongeren van die in Europa?

‘De grote schuldenproblematiek lijkt specifiek voor Nederlandse jongeren. Een ander opvallend gegeven is dat Nederlandse zwerfjongeren meer gezondheidsproblemen hebben dan die in Oost-Europa, op Oekraïne na.

‘Maar er zijn ook veel dingen hetzelfde: zwerfjongeren krijgen bijvoorbeeld overal te maken met geweld op straat.’ PM