Nieuws
Samenzwering - vrouwenkruiden - blauwzuurwolk
donderdag 2 oktober 2014

Samenzwering

Stel je voor dat halverwege het sprookje van Sneeuwwitje de boze heks door puur toeval stikt in een visgraat. Dat zou een shitsprookje zijn: grote gebeurtenissen moeten ook grote oorzaken hebben, vinden we. In het echte leven vinden veel mensen dat ook. 49% van de inwoners van New York meent dat de Amerikaanse overheid achter de aanslagen van 9/11 zaten, en Pim moest dood vanwege de JSF, toch?

In het Journal of Experimental Psychology beschrijven VU-psycholoog Jan-Willem van Prooijen en zijn Leidse collega prof. Eric van Dijk een serie experimenten die licht werpen op het samenzweringsdenken. Proefpersonen die de gevolgen van 9/11 het hoogst inschatten, dachten ook vaker dat de regering-Bush achter de aanslagen zat. Mensen die een fictief krantenbericht over het auto-ongeluk van een Afrikaanse oppositieleider lazen, geloofden eerder dat het een “ongeluk” was als de leider eraan overleed.

Als ze van tevoren gevraagd was zich te verplaatsen in de burgers van dat land, was het nog waarschijnlijker dat ze boze opzet meenden te ontwaren. ‘Paradoxaal genoeg, kan ons vermogen om de wereld door andermans ogen te zien, juist de collectieve paranoia in de vorm van samenzweringsdenken versterken’, aldus de psychologen.

Vrouwenplanten

Vrouwen in Afrika switchen bij gezondheidsproblemen gemakkelijk tussen moderne geneeskunde, lokale kruidendokters en de planten in hun eigen achtertuin. Promovenda Alexandra Towns onderzocht bij Naturalis welke planten moeders uit Benin en Gabon gebruiken voor vrouwen- en babyproblemen. Daar blijken een aantal cultuurspecifieke dingen tussen te zitten: kruidenbaden die ervoor zorgen dat de baby eerder gaat lopen, en papjes om de fontanellen dicht te laten groeien. De vrouwen verzamelen de planten vooral uit tuinen en door mensen verstoord bos, en niet zozeer uit het primair regenwoud.

De meest gebruikte plant is de Tetrapleura tetraptera, die ook daadwerkelijk een remmende werking op ontsteking en diabetes heeft. Voor de meeste medicinaal gebruikte planten in deze landen is echter onduidelijk of ze ook echt doen wat de mensen denken dat ze doen. Vergroot of verkleint een vaginaal kruidenbad het risico op soa’s, bijvoorbeeld? In elk geval moeten artsen zoiets niet verbieden, betoogt Towns: daarmee vergroten ze het wantrouwen tegen de moderne geneeskunde. Zij promoveerde dinsdag op haar onderzoek.

Blauwzuurwolk

De planeet Saturnus heeft behalve ringen ook meerdere manen, waarvan Titan de grootste is. Groter dan de planeet Mercurius, en groot genoeg om een eigen atmosfeer vast te kunnen houden. In die atmosfeer, boven de zuidpool van de maan, ontstond in 2012 een mysterieuze wolk. In de Nature van 2 oktober (link) beschrijft een internationaal team van onderzoekers, waaronder Leidenaar Remco de Kok, de samenstelling van de Titaanse wolk. In het licht dat door de wolk heenkomt, zijn specifiek de vingerafdrukken van blauwzuur – waterstofcyanide – terug te vinden. De wolk bevindt zich zo’n driehonderd kilometer boven het oppervlakte van de saturnusmaan.