Het festivalseizoen is weer begonnen. Massa’s jongeren hangen weer aan lachgasballonnen of verstoppen xtc-pillen in onderbroeken. Verschillende media constateren een toename in drugsgebruik onder studenten, maar is dat ook zo?

‘De vraag is of er echt een toename is in drugsgebruik onder studenten of dat de openheid erover is veranderd’, vertelt Ferry Goossens van het Trimbos Instituut. ‘Het is een misvatting dat het gebruik onder jongeren enorm is toegenomen. Je moet goed bedenken dat maar 3 procent van de frequent uitgaande Nederlandse jongeren wel eens xtc gebruikt, en dat is dan de meest populaire partydrug.’

Het is echter wel zo dat binnen deze groep een groot percentage studenten valt. ‘Jongeren tussen 20 en 24 jaar gebruiken het vaakst. Onder deze groep zou het gebruik licht kunnen zijn toegenomen. Er is echter nog maar weinig onderzoek gedaan naar de link tussen drugsgebruik en opleidingsniveau, maar daar is het Trimbos Instituut momenteel mee bezig.’

Een aantal universiteiten hebben daarom alvast zelf wat steekproeven uitgevoerd. November vorig jaar werd het drugsgebruik van 540 Amsterdamse hbo en wo-studenten door het Bongers Instituut voor Criminologie onder de loep genomen. Daaruit bleek dat zeventig procent vaker dan twee keer xtc heeft geslikt. Slechts een kleine groep waagt zich wekelijks aan een pil. Credo Magazine, het blad van de faculteit der Sociale Wetenschappen van de Rotterdamse Erasmus Universiteit hield in april een steekproef onder 365 studenten van zeven verschillende faculteiten. Daaruit bleek een op de drie studenten ervaring te hebben met het gebruik van harddrugs. Volgens een enquête van het Algemeen Nijmeegs Studentenblad, onder 800 studenten, was dit bijna de helft.

‘De media kicken op dit soort feitjes’, aldus Goossens, ‘maar deze resultaten zeggen niet zoveel. De percentages verschillen veel te veel van elkaar. Wel weten we uit ons Grote Uitgaansonderzoek dat het gebruik van xtc meer mainstream is geworden.’ Zes op de tien uitgaanders zou het wel eens nemen. Ook lachgas en cannabis zijn aan een opmars bezig. ‘Er is een festivalisering van de samenleving aan de gang: steeds meer grote feesten, waar enorme massa’s op afkomen. De kans dat je überhaupt iemand ziet die drugs gebruikt is groter geworden. De manier waarop jongeren en de media erover praten is vrijer geworden. Aan de andere kant is door de populariteit van dance en techno het gebruik van de bijbehorende oppepmiddelen meer gangbaarder geworden.’

Op dancefeesten worden drugs als xtc, MDMA, speed, cocaïne, ghb, 2CB, ketamine en designerdrugs vaak ongestraft gebruikt (zie kader). Vorig jaar zomer waren er zes overlijdensgevallen van jonge mensen die in verband werden gebracht met foute xtc. Uit onderzoek van het Trimbos blijkt dat er steeds meer van de werkzame stof MDMA en soms ook het gevaarlijke PMMA in één pil zit. Goossens: ‘Ze zijn tegenwoordig zo hoog gedoseerd dat jongeren snel te veel nemen. Dit kan een gevaar opleveren.’

Maar hoe zit het in het Leidse studentenleven? Mare maakte een rondvraag langs een aantal gebruikers. Thomas (21, tweedejaars Chinese taal en cultuur), die zowat alles heeft gebruikt: ‘Het ligt eraan in wat voor scene je zit. Mijn vrienden en ik houden heel erg van dance en techno, waar vaker wordt gebruikt. Maar het ligt ook aan de leeftijd. Veel mensen gaan iets proberen als ze wat ouder zijn geworden.’

Simone (26, afgestudeerd communicatiewetenschappen HvA): ‘Het zijn mensen met een goede baan of ambitieuze studenten, die lekker los willen in het weekend. Zelf ga ik ook altijd goed voorbereid en geïnformeerd aan de slag met mijn xtc. Ik gebruik zo’n één keer per maand.

Miranda (22, rechten) merkt om haar heen dat drugs doen ‘in’ is onder studenten. ‘Best wel veel vrienden in studentenkringen experimenteren ermee, het is bijna raar als je het niet hebt gedaan. Ik merk het op Augustinus, in mijn studentenhuis en op andere verenigingen.’

Zo controleert Minerva bezoekers van het Sine Regno elk jaar met drugshonden. Op de bijbehorende site staat het als eerste huisregel vermeld. Xtc is het populairst onder de ondervraagde studenten. ‘Het geeft gewoon een heel relaxed gevoel, en het is fijner dan alcohol’, aldus Paul (27, geschiedenis). ‘Ik neem het vooral op festivals. Thuis of in het park neem ik liever paddo’s met een groep vrienden. Dan is alles mooi, de meisjes, de omgeving, dat is echt genieten.’ Simone: ‘Het is ook echt een ijsbreker. Je stapt veel sneller op mensen af. Alcohol maakt je ook wel losser, maar daar krijg je zo’n kater van. Bij xtc blijf ik helder, ook de volgende dag. Soms heb ik alleen wel last van de befaamde dinsdagdip. Je voelt je terneergeslagen. Het geluksgevoel is dan gewoon even op. Je moet om het minste of geringste huilen.’ De verklaring is de uitputting van het serotonine-systeem, weet ze. Er is extra serotonine vrijgemaakt, maar zodra dat op is krijg je een ontzettend leeg gevoel. ‘Het geluks-emmertje is dan gewoon even leeg, en moet langzaam weer vollopen.’

De geïnterviewde mannen lijken wat meer in de ban van hallucinogene middelen dan de vrouwen. Thomas: ‘Als ik lsd neem kom ik in een trip waarin ik muziek en kleuren ineens ga voelen. Muren beginnen te bewegen. Toch heb ik dan nog wel controle over mezelf, ik blijf gewoon nuchter.’ Ook Tim (25, natuurkunde) houdt wel van een trip. ‘Als ik paddo’s heb genomen, lijkt het soms of de muur ademt. Meestal ga ik met mijn huisgenoten door de stad lopen ’s nachts. We dachten een keer in een heel donker bos beland te zijn. Een paar vrienden durfden niet meer verder te lopen. Later bleek het een groenstrook van 15 meter lang te zijn. Dat soort dingen zijn echt grappig.’

Simone heeft ook ervaring met zogeheten designerdrugs, ook al zijn de effecten van deze nieuwe kunstmatig ontworpen soorten niet altijd duidelijk. ‘Ik heb 4-FMP gebruikt, dat is een soort speed-achtige drug waarmee je met één keer nemen al klaar bent voor de hele dag. Maar het blijft een beetje eng.’ Ook Thomas is er voorzichtig mee. ‘2CB was vorig jaar een tijdje helemaal in, en ook ik gebruikte het regelmatig. Het is hallucinerend en euforisch tegelijk. Maar doordat je niet echt weet wat voor effect deze drug heeft, slik ik toch liever de gangbare pillen’

Coke en heroïne lijken een no-go onder de studenten. Thomas: ‘Coke is enorm verslavend, heel erg duur, zo’n 50-60 euro per gram, en je hebt er nog geen vier tot zes uur lol van. Ook word je er ontzettend egoïstisch van.’ Coke is ook niet Pauls favoriet. ‘Ik gebruik coke alleen als ik me in bepaalde elitaire kringen begeef en het daar gratis kan krijgen.’

Op festivals was het vroeger mogelijk om pillen te testen, maar dat is door het eerste kabinet-Balkenende afschaft. ‘Sindsdien zijn er meer mensen van slechte pillen gaan flippen’, aldus Thomas. ‘Soms laat ik de pillen testen bij de GGZ, waar het nog wel mogelijk is.’ Maar hoe weet hij dan wat hij koopt? ‘Ik koop het niet in schunnige parkjes, dat is meer iets voor junkies. Mijn contacten verkopen het meestal gewoon thuis. Dan weet ik dat ik goede kwaliteit krijg. Ik kan heel makkelijk aan alles komen en verkoop het ook door aan mijn vrienden. Maar ik ben zeker geen dealer. Het is niet echt dat ik er dikke winst uit haal en dat ik achter mijn bureau zit als Tony Montana.’

De namen van de studenten zijn gefingeerd.

2CB

Effect: maakt euforisch en is een hallucinogeen tripmiddel, seksueel stimulerend

Prijs: 4 euro per pil of capsule, 60 euro per gram

Risico: verandering lichaamstemperatuur, angstige trip-effecten, sterkte moeilijk in te schatten

4-FMP

Effect: maakt euforisch, ego-boost

Prijs: 15 euro per gram

Risico: onwetendheid over werking en symptomen, moeilijk te doseren

Cannabis, hasj, wiet

Effect: maakt ontspannen, creatief, sloom en lacherig

Prijs: 8 euro per gram

Risico: dufheid, geestelijk verslavend, verergering van al aanwezige psychische stoornissen

Cocaïne

Effect: prestatieverhogend, egoboost, maakt euforisch en agressief

Prijs: minstens 50 euro voor 1 gram poeder in envelopje

Risico: uitputting, kapotte neusholte, geestelijke verslaving

Ghb

Effect: maakt euforisch, seksueel stimulerend, opwinding

Prijs: 5 euro voor 5 cl vloeistof

Risico: coma bij te hoge dosering, sterk verslavend, slecht te combineren met andeare verslavende middelen

Lachgas

Effect: roes, verdovend, ontspannend, minder controle

Prijs: 15-25 euro voor vijftien slagroompatronen of 1-3 euro voor kant en klare lachgasballon

Risico: hersenbeschadiging, misselijkheid, hoofdpijn, angst, bij directe aanraking met het gas uit de spuit kunnen lippen en longen bevriezen

Lsd

Effect: ontspannend en hallucinogeen

Prijs: 5-10 euro voor vloeipapier, pil of vloeibare stof

Risico: misselijkheid, psychose, bad trip

Paddo’s

Effect: ontspannend, hallucinogeen

Prijs: 8,50 euro

Risico: roekeloosheid, vergiftiging, uitputting, bad trip

Xtc

Effect: maakt euforisch, knuffelig, oppeppend

Prijs: 3-6 euro per pil

Risico: groot verschil in sterkte, uitdroging oververhitting, slapeloosheid, depressiviteit