Columns & opinie
Zzzzzzzzzzz
Lees deze week vooral een goed boek voor het slapengaan, want behalve Boekenweek, is het ook Nationale Slaapweek. Kristiaan van der Heijden, docent en onderzoeker bij het Leiden Institute for Brain and Cognition, is verbonden aan de Nederlandse Vereniging voor Slaap/Waak Onderzoek (NSWO).
donderdag 13 maart 2014
Tickling the Sleeper (1860), © Theodore Gerard

Een slaapweek? Echt?

‘Elk jaar presenteren we de resultaten van een groot slaaponderzoek. Vorig jaar ging het over slaap en ouderschap; het jaar daarvoor over slaap en werk.’

En dit jaar over slaapgewoontes. Wat willen jullie slapers daarover meegeven?

‘Dat goed slapen essentieel is voor je gezondheid. Regelmatige bedtijden zijn daarbij belangrijk. Je biologische klok moet weten: nú moet je slapen, nú moet je juist wakker blijven. Ten tweede zou je moeten afbouwen. Steeds meer mensen werken ’s avonds lang door. Soms lukt het om daarna in één keer in slaap te vallen, maar meestal kun je beter eerst even je gedachten de vrije loop laten. Vooral het gebruik van elektronische media is erg activerend voor je hersenen. Het is moeilijk inslapen wanneer je naast je hoofd een telefoon hebt liggen waarop nog berichtjes binnen kunnen komen. Pas sinds kort weten we bovendien dat het licht van een schermpje via je netvlies naar je biologische klok wordt doorgestuurd. Licht op zichzelf is best goed voor een mens, maar uit ons onderzoek van vorig jaar, onder adolescenten, bleek dat al die apparatuur de duur en de kwaliteit van je slaap echt negatief beïnvloedt.’

Hoe zit dat met televisie kijken of een boek lezen?

‘Televisie kijken heeft dat activerende wat minder, al hangt het ervan af wat je kijkt. Bij het lezen van een boek kijk je niet direct in een lamp en ik vermoed dat je meer controle hebt over de snelheid waarin je informatie verwerkt. Misschien kun je heel spannende thrillers voor het slapengaan beter vermijden, maar lezen kan verder geen kwaad.’

Twaalf procent van de respondenten drinkt cola en negen procent koffie in het uur voor het slapengaan, blijkt uit het onderzoek.

‘Ik vond dat veel, maar dat geldt ook voor het alcoholgebruik van 41 procent in dat laatste uur. Dat ligt wat complexer dan cafeïne. Kort door de bocht gesteld: je slaapt gemakkelijker in en de eerste helft van de nacht slaap je vaster, maar daarna juist veel onrustiger. Netto is je nachtrust slechter. Het is wel dosisafhankelijk. Bij één glas wegen de effecten nog tegen elkaar op, maar negatieve effecten zijn er dan al wel degelijk.’

Nog een goede tip?

‘Wanneer je wakker ligt, kun je het beste uit bed gaan. Dat lijkt moeilijk, want je hebt het idee dat je móet proberen, maar daar raak je slechts gefrustreerd van. Je kunt beter een kwartiertje iets doen met niet al te veel licht, zoals opruimen of lezen. Desnoods ga je punniken of breien, als het maar niet te inspannend is.’ MVW