Nieuws
Leenstelsel komt steeds meer onder druk
Motie tegen plannen van minister. Bussemaker heeft nauwelijks nog bondgenoten voor wetsvoorstel.
woensdag 6 november 2013

Vier partijen in de Tweede Kamer hebben een motie ingediend waarin het kabinet wordt gevraagd om af te zien van het invoeren van het sociaal leenstelsel

Minister van Onderwijs Jet Bussemaker kwam vorige week met een wetsvoorstel voor de invoering van het stelsel voor de masterfase in 2014. De bachelor volgt dan in 2015. De partijen raden het kabinet aan om het niet eens tot een stemming over het voorstel in de Tweede Kamer te laten komen.

De minister krijgt steeds meer tegenwind rond het voorstel maar wil nog van geen wijken weten. Volgens onderwijsbeleidssite Scienceguide valt zelfs de steun van de partijtop van haar eigen PvdA voor het plan weg.

ChristenUnie (CU), SP, PVV en het CDA sluiten nu al steun uit voor het plan in de Tweede Kamer. Dit terwijl het debat over het plan nog gevoerd wordt. Als reden voeren de partijen op dat de toegankelijkheid in het hoger onderwijs verslechtert door de komst van het stelsel. Ook is het geen goed idee om ‘jongvolwassenen na hun studie met hogere schulden de arbeids- en woningmarkt’ te laten betreden.

De opstelling van de CU is opvallend, de partij is toch een van de ondertekenaars van het herfstakkoord met het Kabinet. Op dit punt zijn er echter geen zaken tussen de minister en de CU te doen. Eerder noemde de partij het leenstelsel al een slecht plan.

Op zich is de motie geen probleem voor Bussemaker. In de Tweede Kamer heeft de coalitie van PvdA en VVD een meerderheid. In de Eerste Kamer moet het kabinet op zoek naar bondgenoten. Maar dat lijkt nu niet te gaan lukken.

Nu vier partijen zich afkeren van het stelsel zal de minister de hulp van GroenLinks én D66 nodig hebben. Ze allebei over de streep trekken, lijkt onhaalbaar. Of anders moet Bussemaker hopen op steun van andere nog kleinere fracties in de Senaat.

D66 is eventueel nog wel bereid om akkoord te gaan als Bussemaker het geld dat met het leenstelsel uitgespaard wordt, herinvesteert in het hoger onderwijs. Daar zijn in het herfstakkoord afspraken over gemaakt. GroenLinks ziet best wat in het leenstelsel maar niet tegen de huidige voorwaarden. De partij wil graag dat het stelsel ook voor de master een jaar uitgesteld wordt. Ook D66 ziet dat wel zitten.

Tweede Kamerlid Joël Voordewind van de CU lichtte de motie tijdens het debat toe: ‘Waarom wordt er niet besloten om er gewoon mee te stoppen omdat er geen meerderheid is in de Eerste Kamer? Voor masteropleidingen moet het leenstelsel volgend jaar worden ingevoerd. Op dit moment is er geen meerderheid. Waarom wordt nu niet de stekker eruit getrokken, waarmee we duidelijkheid geven aan alle studenten die verder willen?’

Bussemaker baalde van de houding van de CU. ‘Het verbaast mij dat bij uitstek de ChristenUnie nu een dergelijke motie indient’, zei de minister. ‘Voordat wij überhaupt het debat met elkaar gevoerd hebben en de meningen tot in detail hebben gewisseld. Ik vind dat voorbarig.’

Als het leenstelsel niet doorgaat, loopt de schatkist structureel 800 miljoen aan besparingen mis. Dat geld kan dan niet worden ingezet om te investeren in het onderwijs, schrijft het ministerie. VB