Vroeger probeerde ik het nog wel eens, met zo’n collectefeut. ‘Ik stop honderd euro in je bus, als je je voor dit jaar weer uitschrijft bij je vereniging.’ Dat doe ik niet meer, omdat de studenten die voor hun ontgroening – oh pardon, ik bedoel natuurlijk: KennisMakingsTijd – moeten collecteren er geen seconde over na hoeven denken. No way. Ze staan daar niet voor arme negertjes, kankerpatiënten, de opvang van mishandelde cliniclowns of wat er ook op hun collectebus mag staan. Ze staan er om bij hun clubje te mogen.
Waarom die clubjes jaar in, jaar uit kiezen voor het collecteren is me een raadsel. De collectanten zijn meestal alleen of met zijn tweetjes, dus veel Kennis Gemaakt wordt er niet. Het stimuleren van samenwerking, organisatietalent, creativiteit of andere binnen de vereniging gewenste eigenschappen lijkt niet aan de orde.
De goede doelen zullen het door de verenigingen gegeven paard natuurlijk niet in de bek kijken. Geld is geld. Maar toch: de bussen zaten wel erg dicht op elkaar. Tijdens een wandeling van het station naar huis kwam ik meer dan twintig bedelende Augustijnen tegen. Wellicht had een slimmere verdeling over Nederland aanzienlijk meer geld op kunnen leveren voor het Rode Kruis.
Maar toch: de ongeïnteresseerde uitstraling van het meisje met een KWF-bus, de wallen onder de ogen, het tweetal dat er maar bij ging zitten om peukjes te roken, dat straalt toch af op die goede doelen. Niet elke voorbijganger heeft er begrip voor dat de sjaarzen het alleen voor hun clubje doen. Een echte collectant die over een paar weken langs de deuren gaat, moet opboksen tegen die opgewekte weerzin.
Maar toch: de zichtbare tegenzin van de bedelaars versterkt het idee dat collecteren iets stoms en vervelends is, dat je nooit uit jezelf zou doen omdat, ik noem maar iets, je hebt gezien hoe verschrikkelijk iemand ten onder kan gaan aan kanker. De drempel om vrijwillig iets voor een goed doel te doen, zal er eerder door verhoogd worden dan verlaagd.
Als een vereniging dan toch wil dat de eerstejaars iets bijdragen aan de wereld – een prijzenswaardige opvatting – dan kan dat zoveel slimmer. Op manieren waarbij ze wel samen moeten werken, creatief moeten zijn, organisatievermogen moeten tonen. Laat ze kunstjes opvoeren en rondgaan met de pet voor het goede doel – of laat ze het kunstje opvoeren in bejaardentehuizen. Laat ze samen graffiti verwijderen.
Mijn favoriet: zet ze in om de vele braakliggende terreintjes van Leiden om te toveren in guerilla gardens. Het is geschikter om de Leienaars te laten zien dat studenten meer doen dan zuipen en kotsen. Het is geschikter om een groepsband te kweken. Het is goed voor de biodiversiteit, het is goed tegen fijnstof, en als de sjaarzen later een tuin krijgen, kunnen ze er nu al wat over leren. Dat is pas een groentijd.