Surveilleren bij tentamens is hard werken. De krant lezen is er niet bij, verduidelijkt surveillant Ann Janssen (73). ‘Nee, echt niet. Wij kijken voortdurend de zaal in.’ ‘Inderdaad’, vult collega Truus Kapaan (75) aan. ‘We kijken.’
Beide dames zijn ook coördinator van de surveillance bij grotere tentamens. Deze maandag zitten ze de hele dag in het Universitair Sportcentrum. Janssen: ‘Misschien zit er wel eens een surveillant te knikkebollen, maar we zien liever een wat actievere houding. Wij lopen voortdurend door het gangpad, om ook de achterste rijen in de gaten te houden.’ Kapaan: ‘Júíst die achterste rijen, vooral bij multiplechoicetentamens. Het liefst hebben we daar een vliegende keep staan.’
Er is ook altijd een docent aanwezig, voor inhoudelijke vragen. De surveillanten nemen na afloop al het werk weer in en leggen het desgewenst op alfabetische volgorde. ‘Sommige docenten willen dat graag. Daar zorgen we dan voor, al is het een hoop geblader’, vertelt Janssen. ‘En we controleren de collegekaarten. Voor zover ik weet is het één keer voorgekomen dat de foto op de collegekaart niet klopte met het gezicht van de student.’ ‘Maar dat was niet bij ons hoor’, zegt Kapaan vlug. ‘De meeste studenten gedragen zich keurig. Er wordt wel eens wat uitgehaald. Dan vinden we na afloop een spiekbriefje op of onder een stoel. En bij rechten moeten we altijd in de wetboeken gluren of studenten er niets hebben in gekrabbeld. Het verschilt per studie. Maar rechtenstudenten zijn wat dat betreft wel wat minder serieus dan geneeskundestudenten.’
‘En dan is er nog de toiletgang’, zegt Janssen. ‘Daarbij moeten we heel alert blijven. Bij grote tentamens, zit er een aparte surveillant bij het toilet. Bij hem moet je dan je telefoon inleveren. Vooral meisjes mogen niet met meer dan één tegelijk gaan.’
‘Een keer trok het toilet niet door’, vertelt Kapaan. ‘Er zat een heel dictaat in de stortbak verstopt.’ Meer incidenten weten de twee zo snel niet te noemen. ‘Bovendien willen we studenten niet op ideeën brengen.’
De surveillanten komen sinds 2005 uit de database van JobMotion, de afdeling van de Leidse universiteit die tijdelijke arbeidskrachten detacheert. Een enkele keer worden Janssen en Kapaan ingezet bij andere klussen, bijvoorbeeld als gastvrouw bij afstudeergelegenheden in het Academiegebouw.
De meeste collega’s zijn ook 65-plus. ‘Het zijn vooral oud-medewerkers van de universiteit. Maar dat is geen must hoor. Tegenwoordig hebben we ook wel wat 65-minners’, vertelt Janssen, die zelf heeft gewerkt als servicedeskmedewerkster op de Faculteit Sociale Wetenschappen. Kapaan werkte op de Hogeschool Leiden, als secretaresse bij het laboratoriumonderwijs. Met surveilleren verdient ze nu een mooie aanvulling op een klein pensioen. ‘Daardoor kan ik dingen doen die ik leuk vind, zoals autorijden en op vakantie gaan. Maar dit werk levert ook vriendschappen op. Ik zit liever hier dan achter de geraniums.’