Historicus William Tuk studeerde af op de opkomst en productie van de Zuid-Koreaans populaire muziek. De Leidse student raakte in Australië verslingerd aan de K-pop. 'Ik had daar Koreaanse huisgenoten. Die draaiden de hele dag die muziek en speelden constant de videoclips', zegt hij aan de telefoon in Nieuw-Zeeland.
'Ik vond het meteen te gek. Het is echt veel beter dan bijvoorbeeld een Justin Bieber. Het is kwalitatief ook hoogstaander dan de Chinese variant, J(apanse)-pop en muziek uit Mongolië.' De scriptie van Tuk lijkt goed getimed. 'Maar het is natuurlijk puur toeval dat Gangnam Style overal een hit werd, juist toen ik bezig was met het onderzoek.'
Het visuele aspect is heel belangrijk en televisie allesbepalend in de K-pop, aldus Tuk. 'Groepen zijn vaak al sterren voordat ze een cd uit hebben. Concerten zijn uitverkocht zonder dat er ook maar een single is. Ze zijn eerst op de televisie te zien voordat ze op de radio komen.'
Het is een echte industrie. 'Jonge kinderen doen auditie en krijgen als ze door de selectieprocedure heen komen een contract. Vaak zijn ze dan een jaar of dertien. De audities hoeven niet in Korea te zijn. Ook in andere Aziatische landen zijn er bureaus. Zelfs in Los Angeles zijn er recruiters.' Het gaat echt om grote aantallen. 'Dit jaar werden er al 76 boy- en girlbands gelanceerd. PSY is wat dat betreft atypisch. Hij komt niet voort uit deze industrie, maar is al heel lang bezig als rapper en heeft zich omhoog gewerkt. Maar zijn performance springt er wel uit. Als je een nummer van hem hoort, weet je gelijk dat hij het is. Dat is lang niet bij alle acts zo. Vaak is alle zang zo met muziekprogramma auto-tune bewerkt dat je geen onderscheid meer kunt maken.'
Zelf is Tuk liefhebber van Big Bang. 'Dat zijn vijf jongens die wel allemaal een goede stem hebben. Ze zijn wat rauwer en hebben meer persoonlijkheid dan bijvoorbeeld Amerikaanse tegenhangers als de Backstreet Boys en N'Sync.'
De kinderen krijgen een zware professionele dans en zangopleiding. 'En als ze dan rond de 17 zijn worden ze echt als band gepresenteerd. Maar dan zijn ze vaak al beroemd omdat er op televisie reality soaps of documentaires over hun training zijn vertoond. Als bandleden daarin door de sneeuw ploegen om hun conditie te verbeteren, lijdt de kijker als het ware met hen mee.'
Is dat geen kinderarbeid? 'Zo zien de Koreanen dat zelf beslist niet. Het is een hele eer om de kans te krijgen een ster te worden. En ze weten waarvoor ze tekenen. De Koreaanse maatschappij is prestatiegericht en hard werken hoort daarbij.' Al geeft Tuk toe: het gaat uiteindelijk vooral om het uiterlijk. 'De meeste groepen hebben maar een iemand die echt kan zingen. De rest is eigenlijk filler.'
'Ik heb een Koreaanse vriendin en zij vindt SS501 te gek. Er zijn veel meisjes verliefd op deze jongens. Waarom? Moment, ik vraag het haar even. (Kort gesprek op de achtergrond). Oké, het zijn boys next door die goed kunnen zingen. Je kon ze ook volgen in een documentaire over de periode van hun debuut in 2005. Dat schept een band.'
Het succes van PSY in het Westen is betrekkelijk toevallig, aldus Tuk. 'De platenmaatschappijen in Korea richten zich vooral op andere Aziatische landen. Het land ligt ook ideaal gesitueerd tussen Japan en groeimarkt China. Westers succes is niet per se nodig. In Azië is met minder investeringen veel meer te verdienen. Het is lucratiever om een uitverkochte tour in Japan te boeken dan om voor een paar shows naar Europa of Amerika te vertrekken. De taal is vaak een barrière en sommige acts zijn net iets te ontoegankelijk voor het Westen.'
Er zijn wel pogingen. 'Girls Generation is bij de late show van David Letterman geweest. En de meiden hiphopgroep 2NE1 neemt een Engelstalige plaat op met producer Will.i.am. Maar er zijn ook platenmaatschappijen die hun acts terughalen uit Europa en Amerika en zich nog meer op Azië richten.'
In Zuid-Korea valt het met de overkill aan K-pop nog mee, zegt Tuk. 'Daar word je zo overstelpt met reclames voor van alles en nog wat, dan vallen de bands niet meer op. Ik zag een gebouw met onwijs veel neon en billboards. Ik dacht dat is een winkelcentrum. Een vriend vertelde me dat het een ziekenhuis was. Ik heb ook in Thailand en Cambodja gereisd en daar valt de muziek veel meer op.'