Afgelopen maand werd duidelijk dat de rector magnificus – of misschien moeten we zeggen: CEO – van onze universiteit zijn veertien maanden durende sabbatical volledig vergoed krijgt. Deze periode van rust en bezinning vindt overigens plaats voorafgaand aan zijn pensionering. Opvallend aan dit nieuwsbericht is, naast het feit op zich, ook de bescheiden verontwaardiging erover.
Hoe anders gaat het eraan toe op de Vrije Universiteit. Eens een antirevolutionair bolwerk, wordt vandaag de dag de revolutie ontketend in de bunker op de Zuid-As. Bestuursvergaderingen worden bestormd, sit-ins worden georganiseerd, bezwarend materiaal wordt enthousiast aan de pers gelekt. Met gepaste bevlogenheid keren onze collega's van de VU zich tegen een arrogante bestuurscultuur. Hun onderzoek en onderwijs worden in de plannen van het bestuur namelijk ondergeschikt gemaakt aan efficiency en operational excellence.
En dat is te merken. Onlangs was ik bij een buluitreiking van de 'MSc in Political Science' op de VU. Maar liefst veertig studenten werden in een uur tijd gedecoreerd, 'persoonlijk' toegesproken en een behouden vaart voor de toekomst toegewenst. Dit kwam neer op een handdruk en een pijnlijke repeteersalvo van grappen door de voorzitter van de examencommissie. ('Joe cum from Ecuador, yes? Did joe have a greet time in ze Nedderlands? But nou joe kent weet toe go bek, no? Next!')
Wat een contrast met een buluitreiking aan de UvA een week eerder. In een speciaal voor de gelegenheid gereserveerd zaaltje, liet een universitair docent een geschiedenisstudent een presentatie houden om hem daarna een half uur kritisch te ondervragen. Maar daarmee was het schouwspel nog niet ten einde. Hij trakteerde zijn pupil op een uitvoerige persoonlijke toespraak. Met drie ferme zoenen en een wederzijds overhandigen van cadeaus werd de ceremonie afgesloten. Voor alle deelnemers een moment om nooit te vergeten.
Dergelijke ceremonies in Leiden houden het midden tussen de hierboven geschetste uitersten. Kleine studies voorzien vaker in een persoonlijke verdediging, of op zijn minst in een praatje van de scriptiebegeleider. De wat grotere studies geven toe dat niet te kunnen garanderen. Hoe meer studenten en tijdsdruk, hoe minder ruimte voor een persoonlijke noot.
Hoewel het in Leiden niet zo ver lijkt te komen als op de VU, is de discrepantie onder de studies wat betreft de ceremoniepraktijken onaanvaardbaar. Als ons bama-systeem sinds 'Bologna' op alle fronten is geëgaliseerd, waarom dan ook niet de ceremonies? Uiteraard moet de persoonlijke aandacht voor iedere student voorop staan. De studietijd moet een tijd zijn van ontplooiing, uitdaging en diepgang. Die principes worden verkracht als de buluitreiking verwordt tot een lopendebandklusje.
Als er voor een persoonlijke aanpak niet voldoende docenten zijn, dan is de enige optie om meer docenten aan te nemen. Ter bekostiging hiervan stel ik voor dat ons aftredend opperhoofd wat minder lang op vakantie gaat.
Geerten Waling, promoveert en doceert bij geschiedenis