Is de ruimte nu al "vol"?

'De ruimte rondom de aarde is natuurlijk ontzaglijk groot, maar sommige omloopbanen zijn interessanter dan anderen, omdat deze geschikt zijn voor een bepaald soort satellieten. Daarom raken deze relatief snel "vol" en is de kans op botsingen steeds prominenter aanwezig. Na een lancering blijft het vaak eeuwenlang in omloop. Het is net alsof iedereen zijn auto aan de kant laat staan zodra deze het niet meer doet – dan is de snelweg op een gegeven moment totaal onbruikbaar.'

Wat wordt hieraan gedaan?

'Er komt steeds meer aandacht voor verantwoord gebruik van de ruimte. Satellieten worden nu zo ontworpen dat deze bij een botsing niet in ontelbare brokstukken uiteen spatten, en aan het eind van hun leven nog genoeg brandstof over hebben om zichzelf de atmosfeer in te sturen. Ook komen er betere monitorsystemen om botsingen te voorkomen, en er zijn methodes in ontwikkeling om bestaand puin op te ruimen, door speciale ruimtevaartuigen of op aarde geplaatste lasers. Dit alles zou een effectieve oplossing voor het probleem kunnen bieden. Maar er zijn wel vraagstukken aan verbonden.'

Zoals?

'Sommige landen willen niet dat hun oude satellieten door anderen worden geruimd. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat Noord-Korea of Iran met geheimen van de VS aan de haal gaan. Aan de andere kant vormen buiten gebruik geraakte satellieten wel een bedreiging voor nog operationele, peperdure apparatuur. De lanceerstaat houdt de rechten op en de verantwoordelijkheid over haar satellieten. Ze mogen dus niet zomaar worden weggehaald, er is ook aansprakelijkheid.

'Er is overigens nog nooit een echte zaak geweest in het ruimterecht. Er is eens een Russisch geval neergestort in Canada en er zijn een nog operationele Amerikaanse en een oude Russische satelliet op elkaar geknald. Beide incidenten werden onderling opgelost.'

Wat brengt de toekomst?

'Het vakgebied wordt snel interessanter. Zo krijg je binnenkort "suborbital flights", passagiersvluchten op enorme hoogte, waarbij de grens tussen lucht- en ruimtevaart vervaagt. Het grappige is dat er geen officiële definitie bestaat van waar de "lucht" ophoudt en de ruimte begint. Onder welk recht valt dit fenomeen? Ook zijn er nu bedrijven die van plan zijn edelmetalen te winnen uit asteroïden. Moet hier wel regelgeving voor komen? De ruimte is immers van iedereen en van niemand.' MS