'Vrijdagochtend vroeg hebben we met een grote groep studenten het pand Sterrenwachtlaan 3 en het transformatorgebouw bij de Sterrewacht gekraakt,' zegt Pim ('geen achternaam', 22), die optreedt als woordvoerder van de krakers. Hij studeert aan de kunstacademie en het conservatorium in Den Haag. 'We hebben de politie op de hoogte gesteld dat het pand bewoond is. Die zijn langsgekomen. Maar zij hebben verder geen actie ondernomen.'
De woonkamer van nummer 3, een huis in cottage-stijl, staat vol met door de krakers meegebrachte meubilair. Her en der liggen schilderijen klaar om opgehangen te worden. In de keuken staat een koelkast. Het begint er al aardig huiselijk uit te zien.
In de vrijwel lege woonkamer van het huis direct naast de krakers zitten twee breedgeschouderde beveiligers van het bedrijf Trigion opgepropt in kleine stoelen. Zij moeten voorkomen dat ook dit huis wordt gekraakt. De krakers en beveiliging laten elkaar met rust.
De universiteit heeft aangifte gedaan en wil dat de krakers zo snel mogelijk weer vertrekken. 'Het is nu aan de gemeente en de officier van Justitie welke stappen er verder worden ondernomen', zegt universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke.
Sinds 2010 is kraken strafbaar. De gemeente wijst daarom naar de officier van justitie en onderneemt zelf geen actie. Het lijkt er niet op dat het tot een snelle ontruiming gaat komen. De gemeente kan besluiten om tot bestuurlijke ontruiming over te gaan, maar de voorwaarde hiervoor is dat de openbare orde door krakers ernstig wordt verstoord. In dat geval kan de burgemeester opdracht geven aan de politie om het kraakpand te ontruimen. Maar ook hier is volgens de gemeente nog geen sprake van.
De Leidse VVD-fractie heeft vragen aan het college van burgemeester en wethouders over de kraak en wil dat de Kraakwet wordt gehandhaafd. De universiteit kan een civiele procedure beginnen om de krakers uit de panden te krijgen. 'Die mogelijkheid hebben we nog in overweging', aldus Van Overbeeke.
Volgens de afdeling vastgoed wordt er volgende week begonnen met de asbestsanering en de sloop van de Van der Klaauwtoren en andere panden op het terrein. Er liggen plannen klaar voor de bouw van een nieuwe toren en woningen. De bouw wordt echter niet uitgevoerd door de universiteit. De grond is nog niet verkocht en de aanbesteding is nog niet van start gegaan.
Volgens de krakers zijn de plannen voor het terrein nog niet concreet. Zij willen graag een overeenkomst met de universiteit sluiten. Pim: 'We verzekeren hen dat we goed omgaan met het huis. We laten het niet verkrotten. Als er een concreet plan ligt, en ze gaan aan de slag met de panden, dan vertrekken we weer.'
Opvallend is dat de studenten zeggen dat kraken voor hen de enige overgebleven optie was. Een van hen, een eerstejaars wiskundestudent van 19: 'Ik sta achter de ideeën van de kraakbeweging maar was echt niet van plan om zelf te gaan kraken. Ik ben gaan hospiteren. Dan sta je daar met vijftig man voor twee kamers. En dan betaal je ook nog even veel als mijn ouders voor een heel huis. Er wordt mij geen keuze gelaten.'
Ook studenten uit het buitenland die naar Leiden zijn gekomen voor hun studie, vinden moeilijk een woning. Het aantal studenten dat zich meldt bij het krakerspreekuur groeit. Pim: 'Een deel van hen is het niet gelukt om een vaste verblijfplaats te vinden. Ze zijn buiten de boot gevallen. We zijn geen "krakelaardij". Het is niet zo dat woningzoekenden zich bij ons melden en we dan een geschikt pand voor ze zoeken. We geven wel advies natuurlijk.'
De krakers vinden dat de universiteit ook verantwoordelijk is voor het tekort aan woningen. 'Veel panden die eigendom zijn van de universiteit staan lang leeg, terwijl studenten geen woonruimte kunnen vinden. Dat is stuitend. De universiteit heeft een verantwoordelijkheid jegens de samenleving. Die komen ze niet na door doodleuk panden leeg te laten staan. Kamernood is aan de orde van de dag. Ten einde raad hebben de zoekende studenten aangeklopt bij de kraakgemeenschap. Een van hen moest slapen in het park, werd gedwongen om rond te zwerven.'