Tot je dat geweldige appartement tegenkomt. Betaalbaar, in het centrum, een eigen keuken met vaatwasser en moderne inbouwapparatuur, airconditioning, een wasmachine, volledig gemeubileerd en voorzien van een 34 inch lcd-tv met dvd-speler. Roken is toegestaan, huisdieren zijn welkom. En dat alles voor 400 euro per maand. ‘Als het te mooi klinkt om waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook zo’, zegt Celeste Overbeek (21) De studente geneeskunde vond op Kamertje.nl een prachtig appartement aan de Groenesteeg voor 475 euro per maand. Toen ze het het wilde bezichtigen, bleek de eigenaar in Engeland te verblijven. ‘Het appartement zat op slot en hij had de sleutel daar. Naar eigen zeggen omdat hij de kamerbemiddelaars niet vertrouwde en liever direct contact had met de huurder. Hij was erg zuinig op zijn huis, en kon niet zomaar iedereen vertrouwen. Als het appartement minder mooi zou zijn dan op de foto’s, zou ik mijn geld terugkrijgen. Hij wilde tenslotte geen verkeerde voorstelling van zaken geven. Zo speelde hij in op mijn gevoel.’
Overbeek twijfelde al bij de eerste e-mail. ‘De man zei wel erg vaak dat hij eerlijk en betrouwbaar was. Dat vond ik verdacht.’ Toen ze niet meer reageerde, bleef hij aandringen. ‘Hij schreef: “Dus je stuurt me het geld zonder de kamer te bezichtigen?” Toen was het me wel duidelijk.’
Leonie Winkhardt (21) studeert Duits en kreeg ook te maken met een ‘man uit Engeland’. ‘De man heette Brett Dahoe. Hij vertelde dat zijn 25-jarige dochter Lisa in Nederland had gestudeerd en dat ze toen een appartement hadden gekocht. Nu was ze weer terug in Engeland. De e-mail bevatte veel details. Zo vertelde hij trots dat hij binnenkort grootvader werd. Ik vond het best schattig.’ Omdat hij niet naar Nederland kon komen om de sleutel te overhandigen, zou de afhandeling via TNT gaan. Zij zouden als derde partij optreden en na de transactie de sleutel overhandigen. Tegelijkertijd zouden ze het geld van de huurder beschermen tot deze de sleutels had gekregen. Winkhardt ging voor de zekerheid naar het kantoor van TNT, waar ze hoorde dat een dergelijke service helemaal niet bestond. ‘Dat was balen. Ik had mijn housewarming al geregeld.’
Op internet vond Winkhardt andere studenten met een gelijke ervaring. ‘We hadden allemaal dezelfde e-mail gekregen. Alleen heette de man de ene keer Brett Dahoe, dan weer Tony Thomson, dan weer John Smith. Lisa heette soms Sabrina of Wendy. De rest van het verhaal was precies hetzelfde.’ Op deze wijze worden niet alleen appartementen in Leiden aangeboden, maar ook in Amsterdam, Utrecht, Eindhoven en Groningen. De zwarte lijsten op internet zijn eindeloos lang. Winkhardt kwam de e-mails zelfs tegen op Zwitserse fora.
Dat de oplichters ook buiten Leiden actief zijn kan masterstudente journalistiek en nieuwe media Nisse Benhaddaoui (24) beamen. Zij liep haar ideale appartement mis, in de Negen Straatjes in Amsterdam. ‘Een toplocatie. Bovendien was het relatief goedkoop. De eigenaresse zei dat ik het appartement mocht hebben als ik vooraf geld zou overmaken. De e-mails waren in slecht Engels geschreven en stonden vol fouten. Ik had al snel door dat het bullshit was.’ Na een paar minuten googlen vond Benhaddaoui inderdaad een zwarte lijst waarop het gebruikte e-mailadres vermeld werd.
Kamernet beaamt dat er momenteel oplichters actief zijn die landelijke opereren. De leden ontvingen een e-mail met een waarschuwing, enkele voorbeelden en tips. Winkhardt: ‘Na melding haalt Kamernet de appartementen van de site, maar er komen net zo snel nieuwe bij. Vanmorgen zag ik er nog twee online staan waarvan ik zeker weet dat het om dezelfde oplichter gaat.’ Overbeek: ‘Ze maken misbruik van het feit dat iedereen met spoed een kamer nodig heeft. Vooral voor eerstejaars vind ik het heel erg.’
Volgens communicatiemanager van Politie Hollands Midden Marco Leeuwerink is het lastig in kaart te brengen op welke schaal het voorkomt. ‘Als studenten geen geld overmaken, doen ze ook geen aangifte. Of ze doen aangifte in hun oude woonplaats. Dat levert een versnipperd beeld op. We weten eigenlijk niet hoe groot het probleem is.’
Volgens politiewoordvoerder Yvette Verboon is in Leiden de afgelopen maanden drie keer aangifte gedaan, ook tegen de zogenaamde huurder uit Engeland. Dat vindt ze niet zo veel. ‘Kamerscams komen in september nu eenmaal vaker voor.’ Zwarte lijsten op internet zijn haar niet bekend. En dat er tegenover elke aangifte waarschijnlijk tientallen gedupeerden staan die geen geld overmaakten, is voor de politie niet van belang. ‘Dan gaat het niet om een strafbaar feit. Pas als je geld bent kwijtgeraakt kun je actie ondernemen. Je kunt niet elke aanbieder van een goedkoop appartement van oplichting beschuldigen.’