Columns & opinie
Geen Commentaar: 'Beste rijke stinkerd...'
In Amerika is het heel gebruikelijk dat rijke mensen geld geven aan universiteiten. Het liefst natuurlijk aan hun Alma Mater, of aan de universiteit die het dichtste in de buurt zit.
Bart Braun
woensdag 5 oktober 2011
Silas

In Nederland werkt dat niet zo. Hier vernoemen we onze bibliotheken en gebouwen naar grote wetenschappers, niet naar grote geldschieters. De makkelijkste verklaring is dat rijke mensen hier veel meer belasting betalen dan daar, maar het is niet de enige verklaring. Instellingen die deels van overheidsgeld onderzoek doen, vinden geen mecenassen. Profvoetbalclubs – en ook die krijgen in Nederland vrijwel zonder uitzondering belastingcenten toebedeeld – lukt het wel. De universiteiten doen domweg iets verkeerd. Maar wat dan?

Universiteiten doen hard hun best om daar achter te komen. Van de regering hoeven ze, al het geblaat over de kenniseconomie ten spijt, niet al te veel te verwachten. Een jaar zonder extra bezuinigingen zou al een meevaller zijn.

Het was dan ook een ronduit prijzenswaardig idee dat de Universiteit Leiden probeerde of er niet een manier was om de financiële banden met de alumni aan te halen. Dat moet je subtiel doen. Een brief beginnen met: ‘Beste rijke stinkerd. Betaal een nieuw sportcentrum, want het huidige valt langzaam uit elkaar’ – dat werkt niet.

Het werden obligaties. Slim plan: de universiteit bestaat nog wel even, en zal haar leningen ook over een paar decennia nog kunnen afbetalen: de rijke mensen hoeven dus geen geld te geven, alleen maar uit te lenen. Het college van bestuur kan voordelig lenen bij de alumni, de alumni kunnen profiteren van belastingvoordeeltjes omdat de universiteit het geld gebruikt om monumentale panden te onderhouden. En nauwe banden met rijke en machtige alumni zijn ook handig als die niet meteen nieuwe sportcentra aanleggen.

Helaas, het mocht niet zo zijn. Eerst waren er problemen met de lancering, omdat de Autoriteit Financiële Markten dwars lag. In de tussentijd werd de economische crisis er niet beter op, en stortte met name de Europese obligatiemarkt in. Ook bleken er minder geldgeverige alumni te zijn dan de universiteit had gehoopt.

Jammer. Maar niet zonde van het geld. De wetenschappers aan deze universiteit doen ook de hele tijd experimenten waar niet uitkomt wat ze hadden gehoopt. Daar leren ze van. In dit geval kunnen we leren dat obligatie-uitgiftes niet de beste manier zijn om alumni bij de universiteit te betrekken.

Hoe moet het dan wel? Amerikaanse universiteiten en Nederlandse voetbalclubs hebben met elkaar gemeen dat ze een sterk gemeenschapsgevoel stimuleren. Studenten en supporters dragen hun gang colours vol trots. Wat zorgt er voor het gemeenschapsgevoel bij die studenten? De universitaire sportteams lijken een grote rol te spelen.

Misschien is het een idee om de alumni te vragen of ze wat in de pot willen gooien. Niet voor de voetbalvelden, maar voor het voetbalteam. Al is het maar als experiment.